Απόσπασμα από το έργο «Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα». Μεταγραφή από το πρωτότυπο Γιάννης Βλαχογιάννης, επεξεργασμένη από τον καθηγητή Γιάννη Καζάζη.
Εδώ εις Αθήνα ήρθε ένας πρωτοεταιρίστας [πρώτα μέλη της Φιλικής Εταιρείας] Λουκάς Λιονταρίδης [Λεονταρίδης], προκομμένος άνθρωπος. Πιαστήκαμεν [γίναμε] φίλοι. Τον ρώτησα δια τον πατέρα της λευτεριάς μας, τον μακαρίτη Ρήγα Βελεστίνο [Βελεστινλή (1757-1798)], πώς προδόθη. Μου είπε πολλά.
Αφού τον πρόδωσαν και σκοτώθη, τότε ο Σουλτάνος πρόσταξε τον μακαρίτη Πατριάρχη [Ιερομάρτυρα Γρηγόριο Ε’] και το᾿ ᾿δωσε ό,τι κατήχησες το᾿ ᾿χαν δώση, οπού ήταν του Ρήγα, και του είπε ν᾿ αφορίση αυτόν και τους οπαδούς του.
Τότε ο αγαθός Πατριάρχης περίλαβεν [ανέλαβε] αυτός την Εταιρία δια-να μην σβέση και την ξακολούθησε και κατηχούσε κ᾿ έστειλε και πιστόν άνθρωπον εις την Ρουσσία κ᾿ εκεί ήταν κι᾿ ο Λιονταρίδης, πιστός του φίλος, του Πατριάρχη και ήταν αξιωματικός της Ρουσσίας.
Και του παράγγειλε να πάγη εις το Όρος [Άγιον Όρος] ο Λιονταρίδης, οπού ήταν κι᾿ ο Πατριάρχης εκεί σιργούνι [εξορία], ν᾿ ανταμωθούν. Έτζι πήρε την άδεια και πήγε εις Όρος. Αφού ανταμώθηκαν με τον Πατριάρχη, τον κατήχησε και τον χεροτόνησε και καλόγερο και του είπε να πάγει εις την Ρουσσίαν ν᾿ απαρατηθή από την δούλεψη και να μιλήση με τον Καποδίστρια και να περάση εις Βλαχιά να πάρη μοναστήρια με νοίκι και να κατηχήση κι᾿ όσους μπορέση και να συνάξη κι᾿ ό,τι χρήματα μπορέση δια-να χρησιμέψουν δια την πατρίδα.
Πήγε εις την Ρουσσία απαρατήθη, μίλησε και με τον Καποδίστρια και εις την Βλαχιά κατήχησε πολλούς και τον Μιχάλβοντα και πήρε και μοναστήρια και σύναξε κι᾿ ως τρία-μιλλιούνια [εκατομμύρια] γρόσια.
Του αποκρίθη ο Πατριάρχης να τα ᾿χη εκεί όσο-να χρειαστούνε.
Ο μακαρίτης ο Ναπολέων [Μέγας Ναπολέων (1769 – 5 Μαΐου 1821)] ο αυτοκράτορας της Γαλλίας, το καύκημα του κόσμου, δια-μέσον του πρέσβυ του τότε Σεμπαστιάνη γράφει του Πατριάρχη εις Κωσταντινόπολη και του λέγει να στείλη να κατηχήση παντού τους χριστιανούς, να είναι ετοιμασμένοι, κι᾿ όταν να είναι καιρός οπού θα κινηθή, να χτυπήσουν κι᾿ αυτείνοι και είναι δικό-τους από Κωσταντινόπολη και κάτου, Γουργαριά [Βουλγαρία], Σερβία, Θεσσαλομακεδονία, Ντουράτζο [Δυρράχιο], Αυλώνα και ολόγυρα αυτά τα μέρη, Ρούμελη, Πελοπόννησο και τα νησιά.
Του αποκρίθη ο Πατριάρχης ότι ξακολουθεί [συνεχίζει, πραγματοποιεί] από καιρό ό,τι του γράφει. Κι᾿ έστειλε και κατηχούσαν.
Η κακή τύχη, απότυχε ο μακαρίτης ο Ναπολέων και νεκρώσανε κι᾿ αυτά.
Αυτό το σκέδιον το ήξερε κι᾿ ο Καποδίστριας από τον Πατριάρχη.
Όταν λευτερώθη [ελευθερώθηκε] τούτο το ολίγον μέρος της Ελλάδος, ο Αυτοκράτορας της Ρουσσίας ήξερε το σκέδιον κ᾿ έβαλε τον Καποδίστρια να ᾿νεργήση εις τους Έλληνες να τον κάμουν κυβερνήτη τους -και τότε τρώνε και το ολίγον το δικό-μας και το πολύ [δηλαδή να μας πάρει η Ρωσία και το απελευθερωμένο λίγο μέρος της Ελλάδας και όλο το υπόλοιπο].
Έγραψε εδώ εις τους Έλληνες ο Καποδίστριας και τελείωσε [έγινε] ο σκοπός του.
Τότε γράφει από τα Παρίσια του Λιονταρίδη ότι πάγει [αναλαμβάνει] κυβερνήτης και ᾿σ το γράμμα του είχε κ᾿ ένα γράμμα του μινίστρου [υπουργού] του Εξωτερκού της Ρουσσίας και του ᾿λεγε να του το δώση κι᾿ ό,τι του ειπή ν᾿ ακολουθήση.
Τότε λέγει ο μινίστρος του Λιονταρίδη ότι «Η θέληση του Βασιλέως μας [του τσάρου] είναι όσα χρήματα έχεις συνασμένα [μαζεμένα] να τα πάρης και να πας σε όλα τα μέρη της Τουρκιάς και να κατηχήσης τους χριστιανούς υπέρ της «Ρουσσίας» και να ξοδιάση κι᾿ αυτά τα χρήματα δι᾿ αυτό το έργον -και τότε κι᾿ αυτούς να λευτερώση η Ρουσσία κ᾿ εμάς.
Ακούγοντας αυτά ο αγαθός Λιονταρίδης αποκρίνεται του υπουργού «Δεν είμαι ορκισμένος δι᾿ αυτό, είμαι να λευτερωθή και να γένη δικόν-της βασίλειον η Ελλάδα».
Τότε τον κρατούνε εκεί πολιτικόν ρέστο [πολιτικό αιχμάλωτο] του πήραν και τα χρήματα. Και στάθη [έμεινε] ρέστο όσο-οπού σκοτώθη ο Καποδίστριας. Τότε απολπίστη [απογοητεύτηκε] από την Ελλάδα η Ρουσσία.
Τότε ο Λιονταρίδης έβαλε σημαντικούς ανθρώπους και μίλησαν ότι μετανόησε κι᾿ εκτελεί [και θα κάνει] ό,τι θέλουν. Και τον έστειλαν να ᾿ρθη εδώ [στην Ελλάδα] να δουλέψη δια την λευτεριά μας.
Όλο το έργο εδώ: http://users.uoa.gr/~nektar/history/tributes/makriyannis/makriyannis_memoirs.htm
