Νίκαια: Η Πρωτεύουσα ενός ελληνικού κράτους στη Μικρά Ασία (Σ.Σ.: η πόλη της Πρώτης και της Εβδόμης Οικουμενικής Συνόδου)

Του Κωνσταντίνου Χολέβα – Πολιτικού Επιστήμονα

Σύντομο Ιστορικό

Η Νίκαια της Βιθυνίας ιδρύθηκε το 316 π.Χ. από τον Αντίγονο με το όνομα Αντιγονεία. Είναι η περίοδος των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετονομάσθηκε σε Νίκαια το 301 π.Χ. από τον Λυσίμαχο προς τιμήν της συζύγου του, θυγατέρας του Αντιπάτρου. Σήμερα οι Τούρκοι την αποκαλούν Ιζνίκ- Iznik από τη συνήχηση των ελληνικών λέξεων «εις Νίκαιαν». Ανήκει στην περιοχή της Βιθυνίας, μαζί με τη Νικομήδεια, την Κίο και άλλες πόλεις. Η Βιθυνία είναι εκείνο το τμήμα της Μικράς Ασίας, το οποίο βρίσκεται απέναντι από την Κωνσταντινούπολη.

Αγιορείτικες σκέψεις για την Άλωση της Πόλης...

Αρχιμανδρίτου Βασιλείου Γοντικάκη 

... Όταν πέφτη και χάνεται η αυτοκρατορία, μένει η Μεγάλη Εκκλησία ως εθναρχούσα δύναμη των Ορθοδόξων λαών.

Το έργο της αγίας Ελένης

 Κώστα Β. Καραστάθη , Μέγας Κωνσταντίνος – Κατηγορίες και αλήθεια,
Αθήνα 2007, εκδ . Μπαρτζουλιάνος , σελ. 231-234

Η Ελένη, η φτωχή Ελληνοπούλα από το Δρέπανο της Βιθυνίας, που έγινε Αυτοκράτειρα, έδωσε χριστιανική παιδεία στο γιο της Κωνσταντίνο, καθώς μας βεβαιώνει ο Ευσέβιος (1). Και «πρόσφερε τροφή ευσέβειας σ' αυτόν», σημειώνει ο Θεοδώρητος (2). Είναι τεράστιος ο ρόλος της στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Κωνσταντίνου και μεγάλη η επιρροή της στις αποφάσεις του στην κατάπαυση των διωγμών, στην επίσημη αναγνώριση του χριστιανισμού, στη διάδοση του Ευαγγελίου και στον εκχριστιανισμό της Αυτοκρατορίας. Ενάρετη παιδιόθεν, ήταν εκείνη που κατεύθυνε τον Κωνσταντίνο στην κοινωνική πολιτική, υποδεικνύοντάς του την ίδρυση κρατικών νοσοκομείων, πτωχοκομείων και ορφανοτροφείων, έργα για τα οποία ο Μέγας Κωνσταντίνος κατηγορήθηκε για σπατάλες και για «άσωτη καλοκαγαθία». 

Πασχαλινά Βυζαντινά Έθιμα

Φαίδων Κουκουλές

Πασχαλινά Βυζαντινά Έθιμα

Μία των αρχαιοτέρων και μεγαλυτέρων Χριστιανικών εορτών είναι αναμφιβόλως η της Λαμπράς Κυριακής. Δεν θα αγνοούν, ίσως, τινές των αναγνωστών μου ότι η εορτή αύτη του Πάσχα κατά τους παλαιοτέρους Χριστιανικούς αιώνας δεν εωρτάζετο κατά την αυτήν χρονικήν περίοδον υπό των κατά τόπους Χριστιανών. Κατά τον βιογράφον Κωνσταντίνου του Μεγάλου, οι προ του βασιλέως τούτου Χριστιανοί άλλοτε ετέλουν το Πάσχα μετά των Ιουδαίων, άλλοτε κατά την 25ην Μαρτίου, άλλοτε κατά το θέρος και άλλοτε κατά τον χειμώνα. Την ανωμαλίαν ταύτην ήρεν ο άγιος Βασιλεύς θεσπίσας πρώτον να μη εορτάζεται το Πάσχα μετά των Ιουδαίων, και δεύτερον ορίσας διά της εν Νικαία Συνόδου, ίνα εορτάζεται τούτο την πρώτην Κυριακήν μετά την πανσέληνον την επομένην της εαρινής ισημερίας, ότε αύτη τύχη.

1821: ΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Ιστορία είναι η μελέτη των πηγών. Σημασία έχει τί έγραψαν και τι πίστευαν οι πρωταγωνιστές του 1821 και όχι τί γράφουν σήμερα διάφοροι ερευνητές επηρεασμένοι από σύγχρονες ιδεολογικές προκαταλήψεις. Για τον εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της Ελληνικής Επαναστάσεως αψευδής μάρτυς είναι η ακόλουθη συνομιλία του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη με το Άγγλο Ναύαρχο Χάμιλτον:

Ο τουρκοκρατούμενος Ελληνισμός επιβίωσε δια της Εκκλησίας

Ο Νίκος Σβορώνος γεννήθηκε το 1911 στη Λευκάδα και πέθανε το 1989 στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάσθηκε στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών. Πήρε μέρος στην αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ.

Το 1945, χάρις τις ενέργειες του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Οκτάβ Μερλιέ και με υποτροφία της Γαλλικής Δημοκρατίας, κατέφυγε στη Γαλλία μαζί με άλλους αριστερούς διανοούμενους. Το 1955 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και το 1961 απέκτησε τη γαλλική.

Το 1962 απέκτησε το doctorat τρίτου κύκλου και το 1975 ανακυρήχθηκε Docteur es Lettres της Σορβόννης.

Εργάσθηκε στο CNRS και δίδαξε ως διευθυντής σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes (IV Section) ιστορία των θεσμών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Μετά την πτώση της δικτατορίας δίδαξε στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Κρήτης, διετέλεσε μέλος της διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, και ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Η Ακαδημαϊκή, όσο και η πολιτική του διαδρομή προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στο παρακάτω άρθρο:

Η Οθωμανική κατάκτηση. Η ιδεολογία της οργάνωσης και της επιβίωσης του Έθνους

Αν ο Ελληνισμός τις παραμονές της πτώσης είχε απαλλαγεί από την ιδέα της ρωμαϊκότητας, διατηρούσε πάντα ζωντανή την ιδέα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η σύγχυση που γίνεται στη συνείδησή του της εθνικής ιδέας και της ιδέας του Βυζαντίου εντείνεται μάλιστα ύστερα από την κατάκτηση. Το όνειρο της εθνικής ανάστασης, που γεννιέται αμέσως με την Άλωση, παίρνει το περιεχόμενο της ανάστασης μιας εξελληνισμένης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ημερίδα αφιερωμένη στην Αγία Φιλοθέη την Αθηναία

Τα Χριστούγεννα του Μανουήλ Β’ Παλαιολόγου το 1400 μ.Χ.

Την ημέρα των Χριστουγέννων του έτους 1400 ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Δ’ παρέθεσε ένα συμπόσιο στο παλάτι του στο Έλταμ.

Παλιά Χριστούγεννα στην Κάρπαθο

Μανώλης Δημελλάς

Χριστούγεννα,για τη καρπαθιά κυρά, θα πει» χίλιες (δ)ουλιές και το χωριό αγύριστο», που δεν προλάβαινε να κάμει τη λάτρα της, να κυ(β)ερνήσει το μεγάλο σπίτι, αλλά ούτε και να κόφτει στα κανακαρίστικα μετόχια και στα χτήματα.

Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας που ξεπέρασε μοναχούς σε μετάνοιες και σωφροσύνη

Γράφει ο Δρ. Ε. Καλογεράκης

Το Βυζάντιο επιχείρησε πέντε φορές, από το 820 έως το 961 με απανωτές ήττες και μεγάλες απώλειες να ανακτήσει την Κρήτη από τους Άραβες, που την κατείχαν 140 χρόνια αλλά οι δυσκολίες ήταν ανυπέρβλητες.

Το 961 μ.Χ. επιχειρεί την απελευθέρωση της Κρήτης ο ένδοξος και ανδρείος αραβομάχος Στρατηγός και μετέπειτα Αυτοκράτορας και Άγιος, Νικηφόρος Φωκάς. Προετοιμάζει μια γιγαντιαία απόβαση με 3.300 πολεμικά και μεταγωγικά πλοία με τη βοήθεια του μυστικού όπλου των Βυζαντινών του «υγρού πυρός».

Η προσευχή του αγ. Γερασίμου για τη ναυμαχία της Ναυπάκτου (7 Οκτωβρίου 1571)

Μνημείο των πεσόντων Ελλήνων κατά την Ναυμαχία της Ναυπάκτου στην πλατεία έμπροσθεν του Ναού των Ταξιαρχών στο Αργοστόλι

Αρχιμ. Δημήτριος Καββαδίας

Κατά το έτος 1571 ο Άγιος έζησε τα γεγονότα επιδρομής του υπό οθωμανική μοίρα στόλου εναντίον της Κεφαλλονιάς κατά μήνα Ιούλιο. Η βίαιη αυτή πολεμική πράξη ήταν πρόδρομος της ναυμαχίας των Εχινάδων-Κουρτζουλάρων της γνωστής με το όνομα «ναυμαχία της Ναυπάκτου» που ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου την ίδια χρονιά.

50 χρόνια από την τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου

Χρήστος Οικονόμου, Πρόεδρος Τμήματος Θεολογίας Πανεπιστημίου Λευκωσίας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Άρθρο – Αφιέρωμα του Καθηγητή Χρήστου Οικονόμου, Προέδρου του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας τέως Πρόεδρος και Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Ο κος Καθηγητής με αφορμή την συμπλήρωση 50 ετών από την εισβολή των Τούρκων και την κατοχή της Κύπρου αναφέρεται στην εισβολή των Τούρκων και τις συνέπειες της 50 χρόνια τώρα μέσα από τις προσωπικές του εμπειρίες και μαρτυρίες του. Ο κος Οικονόμου με τον γλαφυρό και ζωντανό λόγο του καταγράφει τις εμπειρίες του κατά τον βίαιο ξεριζωμό των Ελλήνων Κυπρίων από τα Κατεχόμενα και κατά την διάρκεια της επιστράτευσή του ως Εφέδρου Ανθυπολοχαγού. Με αίσθημα ευθύνης και ιερής υποχρέωσης ως πρόσφυγας από τον Άγιο Επίκτητο Κυρηνείας και Ακαδημαϊκός αποτυπώνει την μαρτυρία του στο άρθρο αυτό ως ελάχιστο μνημόσυνο για τους μάρτυρες, αλλά και έναυσμα στις μελλοντικές γενεές ώστε να μην υποσταλεί η σημαία της λευτεριάς.

Η 9η Ιουλίου του 1821 και το ετήσιο δάκρυ του Ιερομάρτυρα, Κύπρου Κυπριανού

Στέλιος Κούκος

Ο Νεομάρτυρας, Ιερομάρτυρας, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός αποτελεί το νέο μέγα κλέος της Κύπρου! Κάθε Μάρτυρας αποτελεί κλέος, δόξα και χαρά της τοπικής αλλά και της οικουμενικής Εκκλησίας! Πολύ περισσότερο ο Πρωτομάρτυρας του κυπριακού ολοκαυτώματος της 9ης Ιουλίου του 1821!

Το Άγιον Όρος και η Παιδεία του Γένους μας

Τι σχέσι έχουν οι διοργανωτές της Παιδείας μας με τους γενάρχες του Νέου Ελληνισμού;

Οι ταπεινοί αγιογράφοι της τουρκοκρατίας

Φώτης Κόντογλου, Αγιογράφος – Λογοτέχνης – Ζωγράφος

Το σκλάβωμά του γένους μας, πίκρανε την ψυχή του Ορθόδοξου λαού μας και μας έκανε να καταφύγουμε στον Θεό, απελπισμένοι από τη δικαιοσύνη των ανθρώπων. Αλλά «ον αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγεί δε υιον ον παραδέχεται», και γι’ αυτό η παιδεία Του έρχεται μαζί με τα ταπεινά δώρα της. Είναι καλότυχος όποιος νιώθει αυτά τα δώρα και τα δέχεται με ευχαριστία. Την ταπεινή και θρηνητική προαίρεση των βασανισμένων Ελλήνων την παραδέχθηκε, και τα δώρα που μας έδωσε, για να φανεί πως «ως ολοκαύτωμα θυσίας προσεδέξατό ημάς», ήτανε ο πνευματικός πλούτος που γέμισε τη χριστιανική ψυχή μας, και μας έκανε να αποκτήσουμε «τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια». Εσύ που διαβάζεις, μην τα πάρεις αυτά τα ρητά που γράφω για λόγια έμορφα μονάχα, αλλά να τα διαβάσεις με γνώση και θα δεις τι ουσία έχουνε μέσα τους.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ;

Πεντακόσια πενήντα χρόνια πέρασαν από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 29ης Μαΐου 1453. Τότε που ακούστηκε η κραυγή "Εάλω η Πόλις" και η Βασιλεύουσα, η Πόλη των Αγίων, των Αυτοκρατόρων και των θρύλων, πέρασε υπό την κατοχή του Οθωμανού δυνάστη. Έτσι άρχισε η Τουρκοκρατία. Το Γένος επεβίωσε, αλλά η Κωνσταντινούπολις και η Αγιά Σοφιά παραμένουν σε ξένα χέρια. Σήμερα τιμούμε τους πεσόντες κατά την πολιορκία και κατά την Άλωση, διαβάζουμε τους θρήνους και τους θρύλους, συγκινούμεθα και διδασκόμεθα. Διότι αυτή είναι η αξία της ιστορικής μνήμης. Να αποτελεί μάθημα ες αεί για τις νεώτερες και τις επερχόμενες γενιές.

Η ιστορία του βυζαντινού δικέφαλου αετού

(ή πως ένα σύμβολο αποτυπώνει τους ιστορικούς σταθμούς μιας Αυτοκρατορίας)

Ο δικέφαλος αετός, στις διάφορες εκδοχές του, έχει, ως έμβλημα, συνδεθεί αναπόσπαστα με την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η εξέλιξη του συγκεκριμένου συμβόλου στο χρόνο είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αποκαλύπτει τις πολυσύνθετες όψεις μετασχηματισμού του βυζαντινού κράτους.

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων

Φωτίου Κόντογλου

Τον καιρό που δούλευα στον Μυστρά, τύχαινε πολλές φορές να βρεθώ μοναχός μέσα στην Περίβλεπτο.

Πόντος: «Γη ευλογημένη, γη ελληνική…»

Για τον Πόντο σήμερα! Όχι πια με την «Αργώ» για το χρυσόμαλλο δέρας. Μα με το καράβι της Ιστορίας του Γένους μας, που ταχύπλοο το κάνει τ’ αγέρι της νοσταλγίας.

Το αληθινό Βυζάντιο. Η αρχοντική και βασιλική πολιτεία

Φώτης Κόντογλου, 

Μυστικά Άνθη, Αθήνα 1992, δ´ έκδοση, Αστήρ, σελ. 93‐99

Τι ήτανε, αληθινά, εκείνο το Βυζάντιο, εκείνη η Κωνσταντινούπολη; Παραμυθένιος κόσμος! Όχι μοναχά η αρχαία πολιτεία, μα κι η καινούργια, ως του σουλτάν-Χαμίτ τα χρόνια. Είχα γνωρίσει έναν χριστιανό Ανατολίτη κοσμογυρισμένον, που έζησε πολλά χρόνια στην Ευρώπη και στην Αμερική, στη Λόντρα, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στη Νέα Υόρκη. «Όλες αυτές οι μεγάλες πολιτείες, μου έλεγε, είναι σπουδαίες, μα σαν την Κωνσταντινόπολη δεν υπάρχει άλλη στην οικουμένη, κι ούτε βρίσκεται στον ντουνιά τέτοια επίσημη αρχοντικιά και βασιλική πολιτεία».