Γνωρίζω ποια είναι τα σπλάγχνα των μητέρων και ιδιαίτερα όταν θυμηθώ τους δικούς σου καλούς και ήμερους τρόπους προς όλους, λογαριάζω πόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο πόνος για τη συμφορά που σ᾽ έχει βρεί τώρα. Έχασες γιό, τον οποίο, όσον ζούσε, μακάριζαν όλες οι μητέρες και εύχονταν τέτοιοι να είναι και οι δικοί τους γιοί. Και όταν πέθανε, έκλαψαν σαν να είχε θάψει κάθε μία τον δικό της. Ο θάνατος εκείνου υπήρξε πλήγμα στις δύο πατρίδες (εννοεί και του πατέρα και της μητέρας του), την δική μας και την χώρα των Κιλίκων. Μ᾽ εκείνον μαζί έπεσε και το μέγα και ένδοξον γένος (σημ: Ίσως το πεθαμένο παιδί να ήταν μονάκριβο. Έτσι με το θάνατό του ξεκληριζόταν η γενιά τους), κατέρρευσε σαν να μετακινήθηκε η βάση του. Ω συναπάντημα πονηρού δαίμονος! Πόσο τρομερό κακό κατώρθωσες να προκαλέσεις! Ω γη, που αναγκάστηκες να υποφέρεις ένα τέτοιο πάθος! Και ο ήλιος ασφαλώς θα έφριττε, αν είχε αίσθηση μπροστά σ᾽ εκείνο το σκυθρωπό θέαμα. Και τι μπορεί να πεί κανείς άξιο να εκφράζει όσα του υπαγορεύει η απελπισία της ψυχής.
2. Αλλά, όπως διδαχθήκαμε από το Ευαγγέλιο, τα όσα μας συμβαίνουν δεν είναι έξω από τη θεία Πρόνοια, γιατί ούτε σπουργίτης δεν πέφτει χωρίς το θέλημα του Πατέρα μας. Ώστε ο,τι έχει συμβεί έγινε με το θέλημα του Δημιουργού μας. Και ποιος μπορεί να αντισταθεί στο θέλημα του Θεού; Ας δεχτούμε λοιπόν το συμβάν. Διότι με την δυσανασχέτηση ούτε αυτό που έχει γίνει διορθώνουμε και επί πλέον καταστρέφουμε τους εαυτούς μας. Ας μη κατηγορήσουμε την δίκαιη κρίση του Θεού, διότι είμαστε πολύ αμαθείς, για να ελέγχουμε τις ανέκφραστες κρίσεις Του. Τώρα ο Κύριος δοκιμάζει την αγάπη σου σ᾽ Εκείνον. Τώρα έχεις την
ευκαιρία να κερδίσεις με την υπομονή σου την μερίδα των Μαρτύρων. Η μητέρα των Μακκαβαίων είδε το θάνατο επτά παιδιών της και δεν εστέναξε, ούτε έχυσε άσκοπα δάκρυα, αλλά ενώ έβλεπε τα παιδιά της να φεύγουν από αυτή τη ζωή με σκληρά βασανιστήρια, είχε ευχαριστιακά βιώματα προς το Θεό. Γι᾽ αυτό και κρίθηκε και από το Θεό και από τους ανθρώπους τέλεια και καταξιωμένη Χριστιανή. Μεγάλη η συμφορά, το ομολογώ και εγώ. Μεγάλοι όμως και οι μισθοί που ο Κύριος έχει ετοιμάσει για όσους κάνουν υπομονή.
Όταν έγινες μητέρα και είδες το παιδί σου και ευχαριστούσες το Θεό, γνώριζες οπωσδήποτε ότι είσαι θνητή και ότι θα γέννησες θνητό. Τι το παράδοξον λοιπόν, που ο θνητός πέθανε; Μήπως σε στενοχωρεί που πέθανε πρόωρα; Δεν μπορούμε να ξέρουμε εάν δεν ήταν τώρα ο κατάλληλος καιρός να φύγει. Γιατί εμείς δεν ξέρουμε τι συμφέρει την ψυχή μας ούτε ορίζουμε προθεσμίες στην ανθρωπίνη ζωή. Στρέψε τα μάτια σου γύρω σ᾽ όλο τον κόσμο όπου κατοικείς, και θα κατανοήσεις ότι όλα όσα βλέπουμε είναι θνητά και ότι υπόκεινται όλα στη φθορά. Κύτταξε επάνω στον ουρανό. Κάποτε και αυτός θα διαλυθεί. Κύτταξε τον ήλιο. Oύτε και αυτός θα παραμείνει. Τα αστέρια όλα, τα ζώα της ξηράς και των υδάτων, αι ωραιότητες της γης, η ίδια η γη, όλα είναι φθαρτά, όλα μετά από λίγο δεν θα υπάρχουν.
Ας είναι λοιπόν η σκέψις όλων αυτών παρηγοριά για ότι σου έχει τώρα συμβεί. Μη μετράς τη συμφορά στο βάθος της, γιατί τότε θα σου φανεί αφόρητη. Αν όμως το συγκρίνεις με όλα τα ανθρώπινα, τότε θα βρείς παρηγοριά. Επάνω δε από όλα έχω να σου πω εκείνο το σπουδαίο: Λυπήσου τον σύζυγόν σου. Να παρηγορεί ο ένας τον άλλο. Μη κάμεις σκληρότερη τη συμφορά με το να σε βλέπει να καταστρέφεις από τη στενοχώρια τον εαυτό σου. Και με λίγα λόγια έχω τη γνώμη ότι δεν υπάρχουν λόγια τέτοια που να μπορούν να χαρίσουν σ᾽ αυτό τον πόνο σας παρηγοριά. Πιστεύω ότι αυτή τη δοκιμασία θα την ξεπεράσετε μονάχα με την προσευχή.
Εύχομαι λοιπόν ο Ίδιος ο Κύριος να αγγίξει την καρδιά σου με την ανέκφραστη δύναμή Του και να ανάψει με αγαθούς λογισμούς το φως στη ψυχή σου, ώστε να βρείς μέσα σου την παρηγοριά.
2. Αλλά, όπως διδαχθήκαμε από το Ευαγγέλιο, τα όσα μας συμβαίνουν δεν είναι έξω από τη θεία Πρόνοια, γιατί ούτε σπουργίτης δεν πέφτει χωρίς το θέλημα του Πατέρα μας. Ώστε ο,τι έχει συμβεί έγινε με το θέλημα του Δημιουργού μας. Και ποιος μπορεί να αντισταθεί στο θέλημα του Θεού; Ας δεχτούμε λοιπόν το συμβάν. Διότι με την δυσανασχέτηση ούτε αυτό που έχει γίνει διορθώνουμε και επί πλέον καταστρέφουμε τους εαυτούς μας. Ας μη κατηγορήσουμε την δίκαιη κρίση του Θεού, διότι είμαστε πολύ αμαθείς, για να ελέγχουμε τις ανέκφραστες κρίσεις Του. Τώρα ο Κύριος δοκιμάζει την αγάπη σου σ᾽ Εκείνον. Τώρα έχεις την
ευκαιρία να κερδίσεις με την υπομονή σου την μερίδα των Μαρτύρων. Η μητέρα των Μακκαβαίων είδε το θάνατο επτά παιδιών της και δεν εστέναξε, ούτε έχυσε άσκοπα δάκρυα, αλλά ενώ έβλεπε τα παιδιά της να φεύγουν από αυτή τη ζωή με σκληρά βασανιστήρια, είχε ευχαριστιακά βιώματα προς το Θεό. Γι᾽ αυτό και κρίθηκε και από το Θεό και από τους ανθρώπους τέλεια και καταξιωμένη Χριστιανή. Μεγάλη η συμφορά, το ομολογώ και εγώ. Μεγάλοι όμως και οι μισθοί που ο Κύριος έχει ετοιμάσει για όσους κάνουν υπομονή.
Όταν έγινες μητέρα και είδες το παιδί σου και ευχαριστούσες το Θεό, γνώριζες οπωσδήποτε ότι είσαι θνητή και ότι θα γέννησες θνητό. Τι το παράδοξον λοιπόν, που ο θνητός πέθανε; Μήπως σε στενοχωρεί που πέθανε πρόωρα; Δεν μπορούμε να ξέρουμε εάν δεν ήταν τώρα ο κατάλληλος καιρός να φύγει. Γιατί εμείς δεν ξέρουμε τι συμφέρει την ψυχή μας ούτε ορίζουμε προθεσμίες στην ανθρωπίνη ζωή. Στρέψε τα μάτια σου γύρω σ᾽ όλο τον κόσμο όπου κατοικείς, και θα κατανοήσεις ότι όλα όσα βλέπουμε είναι θνητά και ότι υπόκεινται όλα στη φθορά. Κύτταξε επάνω στον ουρανό. Κάποτε και αυτός θα διαλυθεί. Κύτταξε τον ήλιο. Oύτε και αυτός θα παραμείνει. Τα αστέρια όλα, τα ζώα της ξηράς και των υδάτων, αι ωραιότητες της γης, η ίδια η γη, όλα είναι φθαρτά, όλα μετά από λίγο δεν θα υπάρχουν.
Ας είναι λοιπόν η σκέψις όλων αυτών παρηγοριά για ότι σου έχει τώρα συμβεί. Μη μετράς τη συμφορά στο βάθος της, γιατί τότε θα σου φανεί αφόρητη. Αν όμως το συγκρίνεις με όλα τα ανθρώπινα, τότε θα βρείς παρηγοριά. Επάνω δε από όλα έχω να σου πω εκείνο το σπουδαίο: Λυπήσου τον σύζυγόν σου. Να παρηγορεί ο ένας τον άλλο. Μη κάμεις σκληρότερη τη συμφορά με το να σε βλέπει να καταστρέφεις από τη στενοχώρια τον εαυτό σου. Και με λίγα λόγια έχω τη γνώμη ότι δεν υπάρχουν λόγια τέτοια που να μπορούν να χαρίσουν σ᾽ αυτό τον πόνο σας παρηγοριά. Πιστεύω ότι αυτή τη δοκιμασία θα την ξεπεράσετε μονάχα με την προσευχή.
Εύχομαι λοιπόν ο Ίδιος ο Κύριος να αγγίξει την καρδιά σου με την ανέκφραστη δύναμή Του και να ανάψει με αγαθούς λογισμούς το φως στη ψυχή σου, ώστε να βρείς μέσα σου την παρηγοριά.
