Η μνήμη τους τιμάται στις 8 Ιανουαρίου
Ο θρίαμβος και η δόξα της Εκκλησίας του Χριστού ανέκαθεν υπήρξαν οι διωγμοί και τα μαρτύρια. Στις κατακόμβες και στα Κολοσσαία, στα τέσσερα σημεία τουορίζοντος, σε ανατολή και δύση, βορά και νότο, η Εκκλησία έστησε τρόπαια νίκης και έκτισε τους ιερούς βωμούς πάνω στους οποίους ανάτους αιώνες τελείται το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Τους πολέμους και τις διώξεις που υπέστη η Εκκλησία του Χριστού μέσα στους αιώνες κανείς δεν μπορεί να απαριθμήσει, αφού αυτή δεχόταν και δέχεται μέχρι τις ημέρες μας τα φαρμακερά βέλη των ορατών και αοράτων εχθρών, αυτών που ζητούν να την κατασπαράξουν, νατην εξαφανίσουν. Ειδωλολάτρες, άθεοι, μηδενιστές, αιρετικοί, αλλόθρησκοι, φανατικοί επιδρομείς, με διαφορετικές μορφές κάθε φορά ο μισόκαλος επιτίθεται, «ως λέων ωρυόμενος ζητών τίνα καταπίει» (Α' Πέτρ. Ε’, 8), αλλά δεν γνωρίζει ο ταλαίπωρος ότι πάντοτε ο Χριστός νικά, ο Χριστός θριαμβεύει, αφού είναι ο νικητής του θανάτου, «το Φως του κόσμου»(Ματθ. Ε’, 14), «η ζωή και η Ανάστασις» (Ιωάνν. ΙΑ΄, 25), «η οδός», και η μόνη «αλήθεια» (Ιωάνν. ΙΔ΄, 6).
Οι Άγιοι Μάρτυρες είναι αυτοί που υπέγραψαν τη μαρτυρία της πίστεως και της αγάπης τους προς τον Χριστό μας με το ίδιο Τους το αίμα. Αποτελούν το πιό επίλεκτο σώμα της Εκκλησίας, αφού αυτή θεμελιώθηκε πάνω στο Αίμα του Κυρίου μας και κατ' επέκταση στα αίματα των Μαρτύρων. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τα εγκαίνια των Ιερών Ναών τοποθετούνται στις Άγιες Τράπεζες,Τίμια Λείψανα Μαρτύρων! Το πόσο σημαντική είναι η εθελούσια προσφορά της ζωής στον Χριστό φαίνεται από το γεγονός, ότι με το μαρτύριο ξεπλένεται κάθε αμάρτημα, ενώ ακόμη και εάν αυτός που μαρτύρησε δεν είχε βαπτισθεί θεωρείται αυτομάτως βαπτισμένος και Άγιος, όπως ο ευγνώμων ληστής, ο Άγιος Τούνομ, ο εμίρης, και μυριάδες Μάρτυρες της ενδεκάτης ώρας.
Οι λέξεις «Μαρτυρία» και «Μαρτύριο» συνδέονται άρρηκτα! Μαρτυρία είναι η ομολογία και κήρυξη της αληθείας. Μαρτύριο είναι οι δυσμενείς συνέπειες που υφίστανται όσοι ομολογούν και κηρύττουν την αλήθεια. Επειδή συχνά, από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους, οι Μάρτυρες, δηλαδή οι ομολογητές της πίστεως, διώκονταν, βασανίζονταν και θανατώνονταν γιά τον Χριστό, γι' αυτό και η λέξη «Μάρτυς» κατέληξε να σημαίνει αυτόν που θανατώνεται γιά τον Χριστό.
Οι Μάρτυρες της πίστεως είναι για τη συνείδηση της Εκκλησίας μας το άνθος των ηρώων Της. Έχουν, σύμφωνα με τον Ιερό συγγραφέα του βιβλίου της Αποκαλύψεως, Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη, την πιο τιμητική θέση στον Ουρανό, ευρίσκονται κάτω από το μεγαλειώδη θρόνο του Θεού! Οι Άγιοι Μάρτυρες, Θεόφιλος ο Διάκονος και Ελλάδιος ο λαϊκός, ήταν από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής, τη Λιβύη.Είχαν ζωντανή πίστη και με μεγάλη παρρησία ομολογούσαν τον γλυκύτατο Ιησού. Τον είχαν ενθρονισμένο στην καρδιά τους και το στόμα τους συνεχώς μιλούσε για Εκείνον, «τον της πίστεως Αρχηγόν και Τελειωτήν» (Εβρ. ΙΒ’2’), αφού είναι γνωστό ότι «εκ του περισσεύματος της καρδίας ομιλεί η γλώσσα» (Ματθ. ΙΒ', 34).
Σ’ ένα ειδωλολατρικό καθεστώς, όπως εκείνο της Λιβύης των χρόνων των Μαρτύρων, η ομολογία του ονόματος του Χριστού είχε βαριές συνέπειες, μέχρι και θάνατο. Οι Άγιοι, Θεόφιλος και Ελλάδιος, όμως ήταν γενναίοι και πιστοί Χριστιανοί. Μπορούσαν να φωνάζουν μαζί με τον Απόστολο Παύλο: «Τις ημάς χωρίσει της αγάπης του Χριστού, θλίψις ή στενοχωρία, ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μάχαιρα;» (Ρωμ. Η’35’). Η καρδιά τους φλεγόταν από αυτή την μοναδική Θεϊκή αγάπη, αυτήν που καίει οτιδήποτε κακό και πυρπολείται γιά την κατάκτηση των εν Χριστώ αρετών, δηλαδή αυτής της Αγιότητος. Έτσι, η σύλληψή τους ήταν ζήτημα χρόνου και το μαρτύριό τους αναμενόμενο. Το περίμεναν και οι ίδιοι ως Θείο δώρο, αφού πάλι κατά τον Παύλειο λόγο μας δόθηκε: «ου μόνον το εις Χριστόν πιστεύειν, αλλά και υπέρ αυτού πάσχειν» (Φίλιπ. Α’29’).
