Μέγας Βασίλειος: Να επιδιώκεις την ταπεινοφροσύνη, σαν να την έχεις ερωτευθεί!

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Πώς λοιπόν, αφού απαλλαγούμεν από τον καταστρεπτικόν όγκον της υπερηφανείας, θα φθάσωμεν εις την σωτήριον ταπεινοφροσύνη;

Εάν ασκούμεθα εις αυτήν με όλα τα μέσα και δεν παραμελούμεν τίποτε με την ιδέαν ότι παρά ταύτα δεν θα βλαβούμεν.

Διότι η ψυχή ομοιώνεται προς αυτά που σπουδάζει και λαμβάνει τον τύπον αυτών που πράττει και συμμορφώνεται προς αυτά.

Ας είναι εις σε και η εμφάνισις και το ένδυμα και το περπάτημα και το κάθισμα και η δίαιτα και η ετοιμασία του κρεβατιού και το σπίτι και τα οικιακά σκεύη όλα εξησκημένα προς την ταπείνωσιν.

Ακόμη και ο λόγος και το άσμα και η συναστροφή με τον πλησίον και αυτά να αποβλέπουν προς την ταπεινοφροσύνην μάλλον παρά προς την υπερηφάνειαν.

Να μη, παρακαλώ, κάμνης λόγους σοφιστικούς, μήτε να ψάλλης με υπερβολικά γλυκείαν φωνήν, μήτε να διαλέγεσαι υπερήφανα και αλαζονικά, αλλά εις όλα να περικόπτης από το μέγεθος.
Να είσαι καλός προς τον φίλον, μαλακός εις τον υπηρέτην, ανεξίκακος προς τους θρασείς, φιλάνθρωπος προς τους πτωχούς.

Να παρηγορής τους πάσχοντας, να επισκέπτεσαι αυτούς που ευρίσκονται εις θλίψιν· να μη περιφρονής κανένα ποτέ.

Να είσαι γλυκύς εις τας συνομιλίας, φαιδρός εις τας απαντήσεις, πρόθυμος, ευκοπλησίαστος εις όλους.

Να μην κάμνης εγκώμια του εαυτού σου, ούτε να παρακινής άλλους να λέγουν· να μη δέχεσαι απρεπή λόγια και να σκεπάζης όσα είναι δυνατόν από τα προτερήματά σου.

Να κατηγορής τον εαυτόν σου διά τα αμαρτήματα και να μη περιμένεις τους ελέγχους των άλλων, διά να γίνης όμοιος προς τον δίκαιον ο οποίος πρώτος αυτός κατηγορεί τον εαυτό του, διά να ομοιάσης τον Ιώβ, ο οποίος δεν απέφυγε το πλήθος των ανθρώπων της πόλεως, προκειμένου να εξομολογηθή εις αυτούς το αμάρτημά του.

Να μην είσαι αυστηρός εις τας επιτιμήσεις και να ελέγχης γρήγορα και με εμπάθειαν (διότι αυτό είναι αυθάδεια)· μήτε να καταδικάζης τον άλλο διά μικρά σφάλματα, ωσάν ο ίδιος να είσαι ακριβοδίκαιος.

Να περιμαζεύης αυτούς που πέφτουν εις παραπτώματα και να τους διορθώνης πνευματικά, όπως συμβουλεύη και ο απόστολος, λέγων· «να προσέχης τον εαυτόν σου μήπως και συ πέσης εις πειρασμόν».

Και όταν φροντίζης τόσον διά να μην δοξάζεσαι από τους ανθρώπους, όσον άλλοι φροντίζουν διά να δοξάζωνται, να ενθυμήσαι βέβαια τον Χριστόν, ο οποίος λέγει ότι η ακούσιος δόξα από τους ανθρώπους και η διάπραξις του καλού διά να φανή εις τους ανθρώπους ζημιώνουν τον μισθόν από τον Θεόν, διότι αυτοί, λέγει, «έχουν πάρει τον μισθό τους».

Να μη ζημιώνης λοιπόν τον εαυτό σου με το να θέλης να φαίνεσαι εις τους ανθρώπους.

Επειδή ο Θεός είναι μέγας θεατής, να φιλοδοξήσης να φαίνεσαι εις τον Θεόν. Διότι αυτός αποδίδει λαμπρόν μισθόν.

Έχεις καταξιωθή με το αξίωμα της προεδρίας και σε περιβάλλουν πολλοί άνθρωποι και σε δοξάζουν; Να εξισωθής με τους υπηκόους· «να μη κυριαρχήτε, λέγει, επάνω εις αυτούς που σας έλαχε να ποιμαίνετε» ούτε να εξουσιάζετε όπως οι κοσμικοί άρχοντες.

Διότι ο Κύριος διέταξε· «αυτός που θέλει να είναι πρώτος, πρέπει να είναι δούλος όλων».

Και διά να ομιλήσωμεν γενικά, έτσι να επιδιώκης την ταπεινοφροσύνην, ωσάν να την έχης ερωτευθή. «Να την αγαπήσης και αυτή θα σε δοξάση».

Έτσι θα βαδίσης σωστά προς την αληθινήν δόξαν, την αγγελικήν, την θείαν.

Ο Θεός θα σε ομολογήση ως πραγματικόν μαθητήν του εμπρός εις τους αγγέλους και θα σε δοξάση, εάν μιμηθής εις την ταπεινοφροσύνη αυτόν, που λέγει· «μάθετε από εμέ ότι είμαι πράος και ταπεινός κατά την καρδίαν και θα εύρητε ανάπαυσιν εις τας ψυχάς σας».

Εις αυτόν πρέπει η δόξα και δύναμις εις τους αιώνας των αιώνων.

Από το βιβλίο “Μεγάλου Βασιλείου έργα”, τόμος 6, της σειράς «Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας», των Πατερικών Εκδόσεων “Γρηγόριος ο Παλαμάς”. Η εισαγωγή, η μετάφραση και τα σχόλια είναι του Βασίλειου Ψευτογκά.

πηγή