Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας
Η ζωή μας είναι ένας πολύμοχθος αγώνας.
Αλλά, μήπως εμείς είμαστε καλύτεροι από τους Αγίους μας, για να μην έχουμε δοκιμασίες; Εκείνοι ήσαν Άγιοι, εμείς αμαρτωλοί. Εκείνοι υπέφεραν τα πάντα, κι εμείς υποφέρουμε ελάχιστα. Το δικό τους παράδειγμα, και προπαντός το παράδειγμα του Κυρίου μας, οφείλει να γίνει και δικό μας μάθημα και πυξίδα του αγώνα μας, ώστε να μάθουμε να υπομένουμε αγόγγυστα τις δοκιμασίες μας και μάλιστα με προθυμία και πίστη, με υπομονή και ελπίδα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να καθίσουμε κάποτε και εμείς μαζί με τον Κύριο στον ένδοξο θεικό του θρόνο πλημμυρισμένοι στο φως και στη δόξα του.
Οι Άγιοί μας, Πάντες οι Άγιοι, «διά πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, ηργάσαντο δικαιοσύνην, επέτυχον επαγγελιών, έφραξαν στόματα λεόντων, έσβεσαν δύναμιν πυρός» (Εβρ. ια΄ 33). Αυτή η πίστη των Αγίων μας είναι που σώζει και είναι και παραμένει ζωντανή όταν εκφράζεται με έργα. Πίστη χωρίς έργα είναι θεωρητική κατάσταση και παραμένει ανενέργητη. Η σωτηρία η η καταστροφή μας είναι συνέπεια της πίστεως η της απιστίας μας. Τα καλά έργα δεν αποτελούν μέσα για την εξαγορά της σωτηρίας, αλλά φυσική εκδήλωση της βιώσεώς της. Γι’ αυτό και τα έργα δεν πρέπει να θεωρούνται ως απλές εξωτερικές εκδηλώσεις, που κρίνονται ως καλές η ως κακές με αντικειμενικά κοινωνικά η ηθικά κριτήρια, αλλά ως μαρτυρίες της πίστεως η της απιστίας.
Ο Άγιος Ιγνάτιος Μπριατσανίνωφ έγραφε ότι όλα τα καλά έργα του ανθρώπου είναι ασθενή, αφού τον οδηγούσαν ανέκαθεν στον Α¬δη. Με την έλευση, όμως, στη γη του Λυτρωτή μας Ιησού αντικατεστάθηκαν με ένα μόνο αγαθό έργο κοσμικής, η μάλλον υπερκόσμιας ισχύος. Πίστη σε αυτόν.
Κάποτε οι Ιουδαίοι ρώτησαν τον Κύριο: «Τι ποιώμεν ίνα εργαζώμεθα τα έργα του Θεού;». Και ο Κύριος τους αποκρίθηκε¬: «Τούτό εστιν το έργον του Θεού, ίνα πιστεύετε εις Ον απέστειλεν Εκείνος!...» (Ιωάν. ΣΤ' 29). Ένα μοναδικό καλό έργο είναι αναγκαίο για τη Σωτηρία μας και αυτό είναι η πίστη.
Τίθεται τώρα το ερώτημα: Η πίστη είναι έργο; Η απάντηση είναι, ναί! Με την πίστη και μόνο με αυτή μπορούμε να έρθουμε σε κοινωνία με το Θεό, με τη βοήθεια και τη χάρη των Μυστηρίων, τα οποία Εκείνος μας παράδωσε. Γι’ αυτό και έχουμε τελείως άδικο να λέμε ότι οι «καλοί άνθρωποι» μεταξύ των άθεων, των αλλοπίστων και των αιρετικών θα σωθούν, δηλαδή θα έλθουν σε κοινωνία με το Θεό.
Η σωτηρία όλων μας συνίσταται στο να επανεύρουμε την κοινωνία με το Θεό. Αυτή η κοινωνία χάθηκε από ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, όταν οι προπάτορές μας έπεσαν στην αμαρτία. Ολόκληρο το ανθρώπινο γένος ανήκει λοιπόν σε μια κατηγορία από έκπτωτα και καταδικασμένα δημιουργήματα. Η καταδίκη είναι η κληρονομιά του κάθε ανθρώπου είτε ενάρετου είτε κακοποιού. «Εν ανομία συνελήφθημεν και εν αμαρτία εκυήθημεν» κατά τον προφητάνακτα Δαβίδ (Ψαλμ. ν, 7). «Καταβήσομαι προς τον υιόν μου πενθών εις Άδου» (Γεν. ΛΖ' 35), λέγει ο Πατριάρχης Ιακώβ για τον εαυτό του και τον πάγκαλο και σώφρονα υιό του, τον Ιωσήφ. Δεν είναι μόνο οι αμαρτωλοί που κατεβαίνουν σταν Άδη, στο τέλος της επίγειας παροικίας τους, αλλά και οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης!....
Για να αποκατασταθεί, λοιπόν, η μετά του Θεού κοινωνία, δηλαδή η σωτηρία μας, ήταν αναγκαία η λύτρωση! Και η λύτρωση του ανθρωπίνου γένους, δεν πραγματοποιήθηκε από κάποιον Άγγελο η Αρχάγγελο, η οποιοδήποτε άλλο ανώτερο, αλλά πεπερασμένο, κτιστό δημιούργημα. Πραγματοποιήθηκε από τον ίδιο, τον άπειρο Θεό, δι' Υιού εν Αγίω Πνεύματι. Όπως πολύ όμορφα και χαρακτηριστικά αναφέρεται στην Ακολουθία της Θείας Λειτουργίας και ειδικά στην Προσκομιδή: «Ούτε γαρ Άγγελος, Αρχάγγελος η άνθρωπος, αλλ' Αυτός έσωσας ημάς, Σωτήρ ημών, δόξα Σοι».
Ο θάνατος, που ήταν η μερίδα του ανθρωπίνου γένους, αντικαταστάθηκε με το δικό Του θάνατο! Η έλλειψη της ανθρώπινης αξιομισθίας αναπληρώθηκε με τη δική Του ατελεύτητη Δικαιοσύνη. Η Εκκλησία απ' αρχής δεν εγνώρισε παρά ένα μονάχα μέσο σωτηρίας. Τον Θεάνθρωπο – Λυτρωτή.
Τη στιγμή που όλοι οι απ’ αιώνος δίκαιοι, οι λυχνίες εκείνες του Παναγίου Πνεύματος, οι Προφήτες και οι θαυματουργοί Άγιοι, εκείνοι που πίστευσαν στον ερχόμενο Σωτήρα, πλην όμως πέθαναν πριν από την ενσάρκωσή Του, πήγαν στον Άδη, πως μπορούμε να λέμε ότι οι αλλόπιστοι και οι αιρετικοί, οι οποίοι ποτέ δεν γνώρισαν τον Λυτρωτή, ούτε πίστευσαν σε Αυτόν, απλώς και μόνον επειδή ήσαν καλοί άνθρωποι, θα σωθούν; Με κανένα άλλο μέσο δεν φτάνει κανείς στη σωτηρία παρά μόνο και αποκλειστικά με την πίστη στο Λυτρωτή!
Αδελφοί, ας γνωρίσουμε τον Χριστό! Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι Τον αγνοούμε, μας επαναλαμβάνει ο Άγιος Ιγνάτιος! Ότι ακόμη μάλιστα τον αρνούμαστε, εάν διδάσκουμε δυνατότητα Σωτηρίας χωρίς Αυτόν, με τη βοήθεια και μόνον οποιωνδήποτε καλών έργων. Ο Απόστολος Παύλος το τονίζει «εξ έργων νόμου ου δικαιωθήσεται πάσα σαρξ» (Γαλ. β΄ 16). Ο Άγιος Απόστολος Ιάκωβος διδάσκει σχετικά με τα καλά έργα, ότι, «πίστις άνευ έργων νεκρά εστί" (Ιακ. β΄ 20). Μας τονίζει ότι τα έργα της πίστεως και όχι τα καλά έργα της πεπτωκυίας φύσεως μας σώζουν. Αναζητεί ο Άγιος Ιάκωβος τη ζώσα πίστη, που είναι σφραγισμένη με τα έργα του νέου ανθρώπου, και όχι τα καλά έργα της ξεπεσμένης μας υποστάσεως, τα οποία η πίστη δεν αποδέχεται. Παράδειγμα πίστεως με έργο είναι ο Πατριάρχης Αβραάμ. Το έργο αυτό συνίσταται στην προς τον Θεό θυσία του μονογενούς υιού του!... Το να σκοτώνει κανείς το παιδί του θυσιάζοντάς το, δεν είναι καλό έργο σύμφωνα με τους νόμους της ανθρωπίνης φύσεως. Είναι καλό έργο, μόνο γιατί αποτελεί υπακοή στη θεία εντολή. Είναι έργο πίστεως. Η τήρηση των εντολών του Θεού σε όλη την Καινή Διαθήκη αποτελεί καλό έργο, αφού με την τήρηση αυτή καθίσταται η πίστη μας ζώσα και ενεργή, ενώ χωρίς αυτή είναι νεκρή και ανενέργητη.
