Αρχιμ. Δημήτριος Καββαδίας
Κατά το έτος 1571 ο Άγιος έζησε τα γεγονότα επιδρομής του υπό οθωμανική μοίρα στόλου εναντίον της Κεφαλλονιάς κατά μήνα Ιούλιο. Η βίαιη αυτή πολεμική πράξη ήταν πρόδρομος της ναυμαχίας των Εχινάδων-Κουρτζουλάρων της γνωστής με το όνομα «ναυμαχία της Ναυπάκτου» που ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου την ίδια χρονιά.
Η ευαίσθητη καρδιά του Αγίου τρώθηκε από πόνο καθώς μέσα του ξύπνησαν μνήμες της άλωσης της Βασιλεύουσας, των μαρτυρίων των προγόνων του, της προσφυγιάς, της δυστυχίας. Κατ’ εκείνα τα χρόνια η Κεφαλλονιά βρισκόταν υπό την Ενετική κυριαρχία η οποία μαχόταν την Ορθόδοξη Εκκλησία και προκαλούσε στον λαό διχασμό με την ταξική διαφορά που επέβαλε (αναγραφή των «ευγενών» στο libro d’ oro). Έτσι κατόπιν προσευχής ο Άγιος Γεράσιμος κατάλαβε βαθιά μέσα του ότι πρέπει να βοηθήσει τον τόπο του να αντιπαρέλθει την κρίση. Και παρ’ όλο ότι ήταν μέσα του βαθιά αντι-οθωμανός όσο και αντι- λατίνος, συνειδητοποίησε οτι πρέπει να αναλάβει την ανάλογη στάση. Γι’ αυτό και ευλόγησε τον στόλο των «Ηνωμένων Χριστιανικών Δυνάμεων» που ξεκίνησε από την Σικελία στις 16 Σεπτεμβρίου 1571 και έφθασε στην Κεφαλλονιά μετά από ενα δεκαήμερο.
Ο Σουλτάνος Σελίμ Β΄, υιός του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, είχε επιβάλλει την παρουσία του στην Μεσόγειο καταλαμβάνοντας την Κύπρο, αιματοκυλώντας τα χριστιανικά κράτη και αναστατώνοντας την Δύση, συνεχίζοντας την πορεία αίματος του πατέρα του. Ούτε μπορούσε να αντιληφθεί ότι, ο υπό τον πανίσχυρο Καπουδάν-πασά Αλή Ζαζέ μουεζινζιντέ ανίκητος στόλος του τον οποίο συνέδραμε ο αιγυπτικός και ο αλγερινός στόλος, έμελλε να υποστεί πανωλεθρία στις Εχινάδες νήσους στην θέση που οι Ενετοί καλούσαν «Κόλπος της Ναυπάκτου». Σώθηκαν 35 από τα 280 πλοία τους, σκοτώθηκαν οι 30 από τις 47 χιλιάδες άνδρες τους και αιχμαλωτίσθηκαν 15.000! Ο χριστιανικός στόλος είχε 8 χιλιάδες νεκρούς και απώλεσαν 15 γαλέρες. Στον ρωμαιοκαθολικό ναό της Santa Maria della Vittoria στο Αργοστόλι θάφτηκαν πολλοί νεκροί της ναυμαχίας που στην πλειονότητά τους ήταν Έλληνες.
Ο μαθητής του Αγίου Ιωάννης Τσιμάρας έλαβε μέρος στην Ναυμαχία και ενημέρωσε τον Άγιο για την έναρξή της φεύγοντας για να πολεμήσει. Τότε ο Άγιος απομακρύνθηκε από την Μονή και ανέβηκε στο βουνό όπου γονάτισε με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό προσευχόμενος ολοκάρδια για την αίσια έκβαση της ναυμαχίας. Γνώριζε ότι αν νικούσαν οι Οθωμανοί, όλη η Ευρώπη θα έπεφτε στα χέρια τους. Οπότε, η νίκη των Χριστιανών, είχε υψίστη ιστορική σημασία για τους λαούς της Ευρώπης. Το εκλεκτό σκεύος του Παρακλήτου, ο Άγιος Γεράσιμος, επιδόθηκε σε εκτενή προσευχή. Τα μάτια του γέμισαν δάκρυα και βγήκε από τον χώρο και τον χρόνο. Μεταφέρθηκε εν πνεύματι στον θρόνο του Θεού αναφέροντας το αίτημά του και εξιλεώνοντας με την καθάρια ψυχή του όλο τον λαό. Από την έκσταση αυτή επανήλθε και κατέβασε τα χέρια του μόνο οταν επέστρεψε το πρώτο πολεμικό πλοίο αναγγέλοντας την νίκη του ενωμένου Χριστιανικού στόλου…
Την θαυμαστή αυτή προσευχητική παρέμβαση του Αγίου πιστοποιούν τέσσερις από τις διασωζόμενες ιστορικές εικόνες του: στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Φαρακλάτων (ο Άγιος γονυκλινής-δεόμενος), στην Ιερά Μονή Κηπουραίων (στην τρίμορφη εικόνα των λειψάνων των Αγίων Σπυρίδωνος, Διονυσίου, Γερασίμου, ο Άγιος στο κάλυμμα της λάρνακάς του φαίνεται δεόμενος πάνω από τον κόλπο της ναυμαχίας), στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Σάμης (ο Άγιος δεόμενος κατά της επιδρομής των Αγαρηνών) και στον Ιερό Ναό Παναγίας της Λουτριώτισσας στην Σάμη (στο κέντρο της πολύμορφης εικόνας δεσπόζει η δεξιοκρατούσα Παναγία· στα αριστερά της βρίσκεται ο Άγιος Γεράσιμος ενώ επάνω του υπάρχει πλοίο με σπασμένα κατάρτια και φοβερή τρικυμία...
Σχετικά με το θαύμα αυτό διαβάζουμε στην αίτηση αγιοκατατάξεως του Αγίου Γερασίμου το 1620: «Πιστεύεται βεβαίως παρά πάσι τοις ενταύθα Χριστιανοίς διαφυλαχθήναι την νήσον ταύτην αναιχμαλώτιστον εν τω καιρώ της των Αγαρηνών μάχης, διά προσευχής του αυτού πατρός». Ανάμεσα στους υπογράφοντες ήταν και ο μαθητής του Αγίου Ιωάννης Τσιμάρας, όπως προαναφέραμε, μαζί με τον πατέρα του Μάρκο-Αντώνιο οι οποίοι ήταν κυβερνήτες πλοίου κατά την ναυμαχία.
Ο Άγιος Γεράσιμος συμπερασματικά με την επί γής παρουσία του συνέδεσε περαιτέρω τον λαό της Κεφαλληνίας με το ευρύ Γένος της οθωμανοκρατούμενης Ρωμηοσύνης και των άλλων Ορθοδόξων. Ισχυροποίησε, επίσης, την σχέση της με το Εθναρχικό Κέντρο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που σε όλη την διάρκεια της μακρόσυρτης δουλείας αναδείχθηκε σε Κυρηναίο του Γένους, αίροντας τον σταυρό του Πάθους του…
