 |
| Προσωπογραφία του Ιερεμία Κατσαΐτη, η οποία σώζεται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μονής Αγίου Ανδρέου Μηλαπιδιάς, στα Περατάτα Κεφαλληνίας. |
Του Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ’
Μεγάλος άγιος, θαυματουργός και λαοφιλής ο όσιος Γεράσιμος ο εν Κεφαλληνία ιδρυτής της περιφήμου Ιεράς Μονής παρά την θέσιν Ομαλά της νήσου κατά το έτος 1561. Γόνος αριστοκρατικής οικογενείας των περιφήμων Νοταράδων, ο άγιος Γεράσιμος διεκρίθη για την αφοσίωσή του στον Θεό, την ασκητική του βιοτή και τον διδακτικό του λόγο. Εκοιμήθη οσιακώς στις 15 Αυγούστου του έτους 1579 στην Κεφαλλονιά, αλλά το σώμα του παρέμεινε άφθορο παρά την πάροδο των ετών. Τα θαύματά του ως είναι γνωστόν είναι πολλά και πρόκειται για ένα λαοφιλή άγιο για ολόκληρη την ορθόδοξη Εκκλησία μας.
Πως τώρα όμως συνδέεται ένας Επίσκοπος από την Πελοπόννησο με την νήσο Κεφαλλονιά και ειδικότερα με τον άγιο Γεράσιμο; Είναι ένα ενδιαφέρον θέμα.
Κατ' αρχήν, το όνομα του Επισκόπου είναι Ιερεμίας (Κατσαΐτης), ο οποίος διετέλεσε Επίσκοπος της ιστορικής Επισκοπής Μαΐνης κατά τας αρχάς του 17ου αιώνα.
Η Επισκοπή Μαΐνης υφίσταται από τον 10ο αιώνα και κατεριθμείτο ως Επισκοπή μεταξύ των υπό την Μητρόπολιν Κορίνθου τότε υποκειμένων επισκοπών. Μάλιστα η πρώτη αναφορά της Επισκοπής Μαΐνης απαντάται στο Τακτικό του Λέοντος ΣΤ' που κατετέθη το 907 στο Πατριαρχικό Αρχείο. Η Επισκοπή Μαΐνης και προ του 10ου αιώνος περιελάμβανε ολόκληρη την Μάνη. Αργότερα, τον 13ο αιώνα όταν προήχθη εις Μητρόπολιν η Μονεμβάσια, υπήχθη και η Επισκοπή Μαΐνης σ' αυτή την νέα Μητρόπολη. Έδρα δε της Επισκοπής Μαΐνης ήταν το αρχαίο Οίτυλο κέντρο της Μέσα Μάνης με βυζαντινά και φραγκικά κάστρα, ο δε Επίσκοπος διέμενε σε μικρά Ιερά Μονή. (Βλ. Τάσου Γριτσόπουλου, λήμμα Μάνη, ΘΗΕ τομ. Η', στιχ. 563 επ.).
Ειδικότερα, ο Επίσκοπος Μαΐνης Ιερεμίας καταγόταν από το Ληξούριον Κεφαλλονιάς, γόνος ευσεβούς, αρχοντικής οικογενείας και με ικανή παιδεία. Νέος στην ηλικία εγένετο Επίσκοπος αλλά παρέμεινε ολίγο χρόνον ως Επίσκοπος στο Οίτυλο.
Από αγάπη προς το πρόσωπον και την αγιότητα του συμπατριώτου του οσίου Γερασίμου, ο Επίσκοπος Μαΐνης Ιερεμίας φεύγει από το Οίτυλο και έρχεται στην γενέτειρά του την Κεφαλλονιά, παραιτούμενος από την Επισκοπή και ως πρώην Μαΐνης πλέον, το έτος 1603 αναλαμβάνει, μετά από εκλογή, την ηγουμενεία της Ιεράς Μονής Νέας Ιερουσαλήμ των Ομαλών στους πρόποδες του όρους Αίνου που είχε ιδρύσει ο Άγιος Γεράσιμος. Ο Ιερεμίας διετέλεσε επί μία πεντηκονταετία (1603-1652) ηγούμενος της Ιεράς Μονής και ο ευλαβέστατος βίος του, η έμπνευσή του από τα ιερά πνευματικά κατορθώματα του οσίου Γερασίμου, ο αγώνας του να τον μιμηθεί στην άσκηση, στην προσευχή, στη νηστεία, στη μελέτη των θείων Γραφών, ως και η όλη του δράση ήταν σημεία εξόχως σημαντικά που κάμνουν έναν σύγχρονό του, τον Ιερόθεο Αββάτιο, να γράφει: «Η μονή αύτη διοικείται με τον αυτόν κανονισμόν και σύστημα και φροντίδι επιμελεστάτη υπό του θεοφιλούς πρώην Μαΐνης επισκόπου Ιερεμίου Κατσαΐτη, γέροντος εναρέτου και σεβαστοτάτου εν τη νήσω της Κεφαλληνίας, μεγάλης εις τον τόπον φήμης και διδασκάλου εν λόγοις και έργοις εν τω μοναστηρίω τούτω, υπογραμμού και παραδείγματος παντός εκκλησιαστικού βαθμού και πιστού πνευματικού συμβούλου παντός Χριστιανού Ορθοδόξου». (Ηλ. Τσιτσέλη, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, τομ. Β', εν Αθήναις 1960, σελ. 234).
Αλλά το σημαντικότερο σημείο του βίου του ήταν η μεγάλη συμβολή του για την αγιοκατάταξη του οσίου Γερασίμου. Δύο φορές αποτάθηκε με αξιόλογες επιστολές του στον Πατριάρχη Κων/λεως Κύριλλο Α' (ο Λούκαρις) και τον Ιούλιο του έτους 1622 έχουμε επίσημα την αγιοκατάταξη του αγίου Γερασίμου με ειδικό Πατριαρχικό Σιγίλλιο, το οποίο και βρίσκεται στην Ι. Μονή, ως μέγα θησαύρισμα. (Βλ. Ντ. Αντωνακάτου, Περί του Ιερεμία Κατσαΐτη, Επισκόπου Μαΐνης και ηγουμένου της Μονής Νέας Ιερουσαλήμ Κεφαλληνίας, ανατ. εν Αθήναις 1980).
Είναι χαρακτηριστικό ότι τρία χρόνια μετά την αγιοκατάταξη του αγίου Γερασίμου, κατά το έτος 1625 τυπώνεται στο Λονδίνο με επιμέλεια και δαπάνη του Επισκόπου πρώην Μαΐνης Ιερεμίου η πρώτη βιογραφία και ακολουθία του αγίου με συγγραφέα τον ιερομόναχο Μητροφάνη τον Ναυπλιέα. Ο τίτλος της εκδόσεως έχει ως κάτωθι: «Βιβλίον του ορθού λόγου, βεβαίωσις καλούμενον, τυπωθέν διά δαπάνης και επιμελείας του Θεοφιλεστάτου επισκόπου πρώην Μαΐνης κυρίου Ιερεμίου, Εν Λονδώνη παρά Ιωάννη τω Άβιλαντ κατά το αχκε' έτος της ενσάρκου οικονομίας».
Σήμερα, η Ιερά Μονή του αγίου Γερασίμου Κεφαλλονιάς «φιλοξενεί» τον φίλον του αγίου, τον αοίδιμον Επίσκοπον πρώην Μαΐνης Ιερεμία στους αγιασμένους μοναστηριακούς χώρους της.
