ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2022
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ & ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ Ι.ΚΛΗΡΟ & ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΗ ΛΑΟ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ
Αδελφοί, Συλλειτουργοί και τέκνα εν Κυρίω,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !
Όλα οδηγούνται και όλα οδηγούν προς ένα έσχατο τέλος, προς την οριστική τελείωση. Είναι η ανάσταση των νεκρών, δυνάμει της Αναστάσεως του Χριστού, ως νίκης πάνω στον θάνατο, το κορυφαίο γεγονός της πίστεως και συνεπώς η κορυφαία βαθμίδα της κλίμακας της ανόδου μας προς το Άγιο Πάσχα, κορυφαία Ωδή Αναβαθμών ενός θαύματος, που βιώνεται ως «εορτή εορτών και πανήγυρις πανηγύρεων». Ο Χριστιανός, αυτός που βαπτίστηκε στο μυστήριο του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού, δεν θέτει κάποιους μεγάλους ή μικρούς σκοπούς, δεν βάζει κάποιους μακροχρόνιους ή μικροχρόνιους στόχους για τη ζωή του. Κανείς εγκόσμιος σκοπός ή στόχος δεν έχει μέσα του το τέλος. Το πλήρωμα, από το οποίο και προς το οποίο κινείται η ανθρώπινη καρδιά. Ο,τι στο παρόν επιδιώκει ο άνθρωπος, είναι πάντοτε σχετικό, μη δυνάμενο να απαντήσει στο ερώτημα περί της οριστικής ελευθερίας, της διαρκούς οδεύσεως του προς την αιώνια ζωή, την πατρίδα της οριστικής ελευθερίας.
Είναι βασανιστικό για τον άνθρωπο, να εγκλείεται στους κύκλους των μικροτελειοτήτων του, ή να καταπνίγεται στις ατέλειες ενός βίου, στερουμένου των μελλουσών ελπίδων. Είναι άθλιος και ποταπός, εκείνος που προσπαθεί να εξαντλήσει το ανθρώπινο μυστήριο στις προοπτικές της παρούσης ζωής. Μόνο όποιος προσδοκά εν γνώσει την Ανάσταση ως οριστική τελείωση, ως ολοκλήρωση των πάντων, γνωρίζει τον πραγματικό σκοπό, το τέλος της δημιουργίας των όντων.
Η Ανάσταση του Χριστού δεν είναι κατά κάποιο τρόπο μια επίδειξη της θείας Παντοδυναμίας καθ’ εαυτήν, που καθηλώνει τον πεπτωκότα άνθρωπο. Είναι ο δυναμικός πυρήνας της αναστάσεως των πάντων, το χάρισμα «μιάς δυνάμεως ζωής ακαταλύτου» (Εβρ. 7, 16), στην οποία θεμελιώνεται η βέβαιη προσδοκία και της δικής μας αναστάσεως.
Αν δεν κατέχουμε την απόλυτη πίστη της Εκκλησίας ότι ο Χριστός ζει και εμείς θα ζήσουμε, ή ότι «Χριστός εγερθείς εκ νεκρών απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο», τότε το «χριστιανικό» Ευαγγέλιο, το εσχατολογικό πλήρωμα, μεταβάλλεται σε σε υπόσχεση μιάς καλύτερης εγκοσμιοκρατικής, θνητής ζωής και το κορυφαίο «χριστιανικό» γεγονός, η Ανάσταση, ως η καινή, η αθάνατη ζωή, εκφυλίζεται σε μεταφυσικό άνοιγμα ή παγανιστικό σύμβολο.
Η Ανάσταση, όπως και ο Σταυρός, δεν είναι ιδεολογικά ή φιλοσοφικά ζητήματα, αλλά αποκαλύψεις της αγάπης και της ελεημοσύνης του Θεού προς τους πάντες και τα πάντα. Το Πάσχα δεν είναι μόνο η ανάμνηση της Αναστάσεως του Χριστού, αλλά επίσης η μαρτυρία και η εγγύηση, ο τύπος της δικής μας παγκόσμιας αναστάσεως εν Χριστώ, η γιορτή της δικής μας συμμετοχής στο Πάσχα του Χριστού. Γιατί, τον καθένα από μας, το Βάπτισμα μας έχει μυήσει στο προσωπικό μας Μέγα Σάββατο: «απεθάνετε και η ζωή υμών κέκρυπται συν τω Χριστώ εν τω Θεώ»(Κολ. 3,3), όπως λέγει ο θείος Παύλος. Ο Χριστός αναστήθηκε και παραμένει μαζί μας για πάντα, και συνεπώς τίποτε δεν μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη Του, όπως τη ζούμε στην Εκκλησία.
Η Ανάσταση είναι το απολύτως καθαρό και φωτεινό μυστήριο, που συνυφαίνεται με την οριστική σωτηρία της δημιουργίας. Είναι συνεπώς θεμελιώδες για την πίστη και τη σωτηρία της δημιουργίας. Είναι συνεπώς θεμελιώδες για την πίστη και τη σωτηρία μας να μη θεωρούμε το θαύμα της Αναστάσεως του Χριστού ως ένα μετέωρο ή αιωρούμενο φαινόμενο μεταξύ ουρανού και γης, αλλά να τη βιώνουμε και να την εορτάζουμε ως νίκη της αγάπης επί του θανάτου, ως χαρά που ήλθε στον κόσμο διά του Σταυρού, της καταδίκης της καταδίκης μας, του δώρου της συγγνώμης και της ελευθερίας, της ζωής και της αθανασίας. Ο Σταυρός σχίζει την ιστορία, ως ποτέ η ράβδος του Μωϋσέως τη θάλασσα, στα δύο· σε ιστορία προ του Σταυρού και σε ιστορία μετά τον Σταυρό.
Αυτό, που για την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Ανάσταση του Χριστού έχει τις ρίζες του στον Σταυρό του Χριστού. Δεν υπάρχει Ανάσταση του Χριστού παρά μόνο διά του Σταυρού του Χριστού, και δεν υπάρχει Σταυρός του Χριστού παρά μόνο διά της Αναστάσεως του Χριστού. Χωρίς την Ανάσταση, ο Σταυρός είναι μάταιη οδύνη (επιβεβαίωση του θανάτου) ή απλή πολιτική, και χωρίς τον Σταυρο η Ανάσταση είναι ένας δοκητισμός ή ρομαντισμός. Η οδός της ορθόδοξης ευσέβειας δεν τελευτά τη Μεγάλη Παρασκευή, σε κάποιο μυστικισμό του πάθους, αλλά κορυφώνεται την Κυριακή του Πάσχα, στο φως της Αγίας Αναστάσεως. Το Μέγα Πάσχα είναι το μέγα θαύμα, που πληρώνει την δικαιοσύνη του Θεού, υπερβαίνοντας κάθε ανθρώπινη δικαιοσύνη. Χωρίς την κατάργηση του θανάτου εν τω σώματι του Χριστού, χωρίς δηλαδή την Ανάστασή Του, ο Χριστός θα παρέμενε ένας κοινός επαναστάτης, ένας ήρωας ξεπερασμένος και απογοητευτικός, που αγωνίστηκε διά των θαυμαστών του, να αλλάξει κάποιες κοινωνικές δομές, ενώ ο θάνατος θα παρέμενε ανέγγιχτος και ο Άδης ασύλητος. Στη Λειτουργία της Αναστάσεως και σε κάθε Λειτουργία, εορτή της Αναστάσεως, υμνούμε τον Σταυρό όταν δοξάζουμε την Ανάσταση, και δοξάζουμε την Ανάσταση όταν υμνούμε τον Σταυρό.
Κατ’ ανάλογο τρόπο, δεν μπορούμε να μιλούμε για την Ανάσταση ή την αιώνια ζωή του ανθρώπου, την τέλεια ελευθερία του, αν πρώτα δεν μιλούμε για τον θάνατο του, την τέλεια δουλεία του. Και αυτά βέβαια μέσα στην άβυσσο του μυστηρίου της πίστεως, της κοινωνίας μας με τον Χριστό και της ζωής μας κατά Χριστόν στο εκκλησιαστικό σώμα Του. Η κατάργηση του θανάτου και ο θρίαμβος της Αναστάσεως δεν είναι γεγονότα ενός αναμενομένου ιστορικού τέλους, αλλά γεγονότα εσχατολογικά, συντελούμενα εντός του ιστορικού παρόντος, γεγονότα δηλαδή κατακλυζόμενα από την τελειότητα και πληρότητα των Εσχάτων. Πως μπορεί κανείς, όταν σ’ αυτή τη ζωή δεν ξέρει τίποτε για την Ανάσταση, να περιμένει να την ανακαλύψει και να την απολαύσει μετά τον θάνατό του; Είναι σημαντικό ότι η απιστία ταυτίζεται με την άγνοια της Αναστάσεως, και η μόνη αμαρτία είναι η αναισθησία ενώπιον της Αναστάσεως. Η Ανάσταση του Χριστού δεν είναι ένα απόκοσμο ή άσαρκο γεγονός, αλλά η δυναμική ζωή της χριστιανικής υπάρξεως, η πηγή από τούδε και της δικής μας Αναστάσεως.
Τα πάντα στην ορθόδοξη Εκκλησία είναι αναστάσιμα, πασχάλια, κλήσεις διαβάσεων και υπερβάσεων, για να προαισθανθούμε και να προεορτάσουμε το τέλος εκείνο, μετά το τέλος του θανάτου, όπου όταν φτάσει ο άνθρωπος, θα είναι όντως άνθρωπος, γιατί ακριβώς θα έχει νικηθεί η παραμόρφωση και η ασχήμια του θανάτου, θα έχει τελειωθεί η ανάκτιση και ανακαίνιση της δημιουργίας. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η Ανάσταση μας υπενθυμίζει την πρώτη ημέρα της δημιουργίας, τον θρίαμβο του φωτός πάνω στο σκότος (Γεν. 1, 3-5), όταν η Ανάσταση είναι αστραπή της ζωής στη νύκτα του θανάτου, είναι η νέκρωση του θανάτου και η καθαίρεση του Άδη, και απαρχή μιάς άλλης βιοτής, αιώνιας και ακατάλυτης· όταν εν τω προσώπω του Αναστάντος Κυρίου ενσαρκώνεται «η ζωή και η ζωή είναι το φως των ανθρώπων» (Ιωαν. 1, 4. 5 .9), θαυματουργεί η αγαπη και η αγάπη είναι ο παράδεισος της ζωής, της ζωής της χαράς και της χαράς της ζωής. Και είναι αυτό το αληθινό φως και η αθάνατη ζωή και η ακατάλυτη αγάπη και η ανεξάντλητη χαρά, τα μεγάλα δώρα της Αναστάσεως, της ημέρας του Κυρίου, που εορτάζεται και πανηγυρίζεται ως η πρώτη αλλά και η έσχατη ημέρα της δημιουργίας, ως η είσοδος του μόνου καινού στην Ιστορία, ώστε η Ανάσταση να ονομάζεται και ογδόη ημέρα της δημιουργίας, που σημαίνεται με την Κυριακή, ημέρα, επέκεινα του χρόνου, εγκαινισμός της αιωνίου βασιλείας.
Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!
Με θερμές Πατρικές ευχές
Ο Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ Σ Α Σ
+ ο Πειραιώς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
