ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
H καθαρότης της Ορθοδοξίας29. Αυτή είναι η καθαρή και γνήσια ομολογία της πίστεως ημών των Χριστιανών• αυτή είναι η θεόσοφη μυσταγωγία της άχραντης και αληθινής θρησκείας μας και των σεπτών μυστηρίων της• έχοντας φρόνημα, πίστι και διαγωγή σύμφωνα με αυτήν την ομολογία έως την δύσι του βίου, βαδίζομε γρήγορα προς την ανατολή του νοητού ηλίου, για ν' απολαύσωμε δυνατώτερα και τελειότερα την από εκεί ερχόμενη ανέσπερη αυγή και λαμπρότητα. Αυτήν ταιριάζει ν' αποδέχεται και να τιμά και η θεοφρούρητη σύνεσίς σας, που ήδη ατενίζει προς την ιδική μας θρησκευτική κληρονομιά, με ειλικρινή διάθεσι, ευθύτητα γνώσεως και αδίστακτη πίστι, και να μη αποκλίνη απ' αυτήν ούτε στο ελάχιστο ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τ' αριστερά•(23) διότι τούτο είναι των αποστόλων το κήρυγμα, τούτο είναι το δίδαγμα των πατέρων, τούτο είναι το φρόνημα, των οικουμενικών συνόδων. Γι' αυτό όχι μόνο εσύ ο ίδιος πρέπει να φρονής και να πιστεύης κατ' αυτόν τον τρόπο, αλλά να καθοδηγής στο ίδιο φρόνημα της αληθείας και τους υπηκόους σου και να τους καταρτίζης στην ίδια πίστι, και τίποτε άλλο να μη θεωρής πολυτιμότερο από τέτοια σπουδή και επιμέλεια. Διότι του αληθινού άρχοντος καθήκον είναι να μη φροντίζη μόνο για τη δική του σωτηρία, αλλά ν' αξιώνη παρόμοιας προνοίας και τον λαό που του έχει ανατεθή, να τον χειραγωγή και να τον προσκαλή στην ίδια τελειότητα της θεογνωσίας. Μη λοιπόν κάμης να διαψευσθούν οι ελπίδες μας, τις οποίες επέτρεψε να σχηματίσωμε η προς τα καλά ροπή και προσοχή σου, μήτε να καταστήσης ματαίους τους κόπους και αγώνες, που με χαρά αναλάβαμε χάριν της σωτηρίας σας, μήτε να δεχθής ότι άρχισες μεν με προθυμία να δέχεσαι του θείου κηρύγματος τους λόγους, μετέβαλες δε την προθυμία σε ραθυμία• αλλά διατήρει ανεξάλειπτη την χαρά κι ευφροσύνη μου για σένα, παρέχοντας όμοιο με την αρχή το τέλος, σύμφωνο τον βίο με την πίστι, και την εξουσία σου να φαίνεται και να ονομάζεται κοινό αγαθό του γένους και της πατρίδος.
30. Αλλά τώρα πρόσεξε, σε παρακαλώ, φιλόχριστε και πνευματικέ υιέ μας, και ο,τι άλλο ένδοξο και καλό και άξιο στοργής όνομα υπάρχει για σένα• πρόσεξε, πόσες επιθέσεις ωργάνωσε ο Πονηρός εναντίον της ευσεβούς και μόνης αληθινής θρησκείας των Χριστιανών, επινοώντας διάφορες αιρέσεις και στάσεις, μάχες και πολέμους. Πρόσεξε επίσης και τούτο, πως αυτή τις αντέκρουσε όλες και έστησε λαμπρά τρόπαια εναντίον όλων των αντιπάλων. Και μη απορήσης, καθώς θ' αναλογίζεσαι τις εναντίον της επινοήσεις και επιβουλές. Διότι, πρώτα, δεν θα μπορούσε να γίνη τόσο περίοπτη και δυνατή και επίσημη διά της νίκης, αν δεν συγκρουόταν μαζί της κανένας εχθρός• κι' έπειτα είναι εύκολο να αντιληφθούμε κι εκείνο, ότι όπου ο Πονηρός πολεμείται σφοδρότερα, εκεί στέλλει κι αυτός μεθοδικώτερα τα βέλη της κακίας του και στήνει τα πολεμικά μηχανήματά του. Πράγματι στα άλλα γένη, επειδή δεν υφίσταται εναντίον του κανένας δυνατός πόλεμος, γι' αυτό δεν εξοπλίζεται ούτε αυτός εναντίον εκείνων στο Χριστώνυμο όμως λαό του Θεού, το άγιο έθνος, το βασίλειο ιεράτευμα(24), επειδή ξεσηκώνονται ανδρείως καθημερινά δυναμωμένοι με την πίστι κατά των πονηρών πράξεων και μηχανευμάτων του, γι' αυτό κι εκείνος καταφέρνει με μύριες επιβουλές και με όλες τις μεθόδους να υποτάξη μερικούς απ' αυτούς και αγωνίζεται να θλίψη την Εκκλησία του Χριστού, αν και οι αγώνες και τα πονηρεύματά του καταλήγουν σε καταισχύνη.
31. Άλλωστε τα άλλα έθνη έχουν αδιάκριτα και συγκεχυμένα τα δογματικά φρονήματα, δεν έχουν τίποτε καθαρό και δοκιμασμένο σε ακρίβεια• γι' αυτό δεν φαίνεται σ' εκείνα ούτε η ορθοδοξία ούτε η διαστροφή. Στην καθαρώτατη όμως και αγιώτατη πίστι των Χριστιανών που έχει μεγάλη ακρίβεια, λόγω της ειλικρίνειας και της ευθύτητος, της εξάρσεως και της ακεραιότητος, όταν επιχειρήση κανείς να εισφέρη και μικρό δείγμα διαστροφής η καινοτομίας, αμέσως καταφαίνεται και διακρίνεται η διαστροφή και νοθεία με την παράθεσι της αληθείας και του ορθού λόγου, και η ευγένεια των ευσεβών δογμάτων δεν ανέχεται καθόλου ούτε για λίγο το νόθο γέννημα, ούτε κάτω από την ίδια ονομασία μάλιστα. Πράγματι, όπως στην περίπτωσι των διακρινομένων για την ωμορφιά τους σωμάτων και μία μικρή κηλίδα που θα σχηματισθή διακρίνεται και παρατηρείται γρήγορα κατόπιν της συγκρίσεως με την άλλη ωμορφιά του σώματος, ενώ στην περίπτωσι των ασχημοπροσώπων ανθρώπων δεν μπορούν να διακριθούν εύκολα τα επισυναπτόμενα σημεία της ασχημοσύνης (διότι κρύβονται στα συγγενή και όμοια στοιχεία της αμορφίας), έτσι και στην περίπτωσι της πραγματικά ωραιοτάτης και υπέρλαμπρης θρησκείας και πίστεως των Χριστιανών, ακόμα και το μικρότερο στοιχείο της αν εκτρέψη κανείς, προκαλεί μεγάλη ασχημοσύνη κι' αυτό δέχεται αμέσως τον έλεγχο• τα άλλα δε δόγματα των εθνών, επειδή είναι γεμάτα ακοσμία και ασχήμια, δεν επιτρέπουν στους οπαδούς των να λάβουν καμμιά συναίσθησι της πρόσθετης άσχημοσυνης.
32. Όχι δε σ' αυτά μόνο, αλλά και στην περίπτωσι όλων των άλλων τεχνών και επιστημών είναι δυνατό να παρατηρήσωμε το ίδιο. Στις ακριβέστατες, εύκολα γίνεται φανερό και το μικρότερο ψεγάδι• στις προστυχότερες όμως, πολλά παραβλέπονται και δεν θεωρούνται καν ελάττωμα. Κι' αν θέλης, στους άρχοντες και γενικά τους ευρισκομένους σε κάποια εξουσία, και μάλιστα σ' εκείνους που ασκούν σε περισσοτέρους την εξουσία τους, και το παραμικρότερο ελάττωμα εξογκώνεται, διαδίδεται παντού και γίνεται περιβόητο σε όλους• ενώ στους αρχομένους και ταπεινοτέρους πολλά παρόμοια πταίσματα δεν γίνεται γνωστό ούτε ότι επράχθηκαν, κρύβονται και διαφεύγουν, αφού σβήνονται από την μικρότητα και ευτέλεια του αμαρτήσαντος.
33. Όσο λοιπόν η πίστις και λατρεία των Χριστιανών, κατά το μέγεθος και τη δύναμι, το κάλλος και την ακρίβειά της, την καθαρότητα και κάθε άλλη τελειότητα είναι υψηλότερα από τα θρησκεύματα των εθνών, τόσο ερεθίζεται ο Πονηρός στον εναντίον της πόλεμο και τόσο επίσης καταφαίνονται αμέσως τα αμαρτήματα των αφρόνων και κακοβούλων ανθρώπων και ούτε μπορούν ν' αποκρυβούν έστω και για λίγον καιρό ούτε να εύρουν υπεκφυγή. Αλλ' όμως η καθολική και αποστολική Εκκλησία του Θεού, όπως είπαμε προ ολίγου, καθιστά σαθρά και άπρακτα όλα τα μηχανήματα του Πονηρού, η μάλλον τα επαναφέρει εναντίον εκείνου που τα κατασκευάζει και εύκολα καταρρίπτει την βλασφημία και καταισχύνει την αναισχυντία των αιρεσιαρχών• διατηρεί ακαταμάχητη και αήττητη την δύναμί της και στολίζεται διαπαντός με θριάμβους καλούς και σωστικούς για τον κόσμο.
Σημειώσεις
23. Δευτ. 5,32. 17, 11.
24. Ἐξ. 19,6. 23.22. Α' Πέτρ. 2,9.
H καθαρότης της Ορθοδοξίας29. Αυτή είναι η καθαρή και γνήσια ομολογία της πίστεως ημών των Χριστιανών• αυτή είναι η θεόσοφη μυσταγωγία της άχραντης και αληθινής θρησκείας μας και των σεπτών μυστηρίων της• έχοντας φρόνημα, πίστι και διαγωγή σύμφωνα με αυτήν την ομολογία έως την δύσι του βίου, βαδίζομε γρήγορα προς την ανατολή του νοητού ηλίου, για ν' απολαύσωμε δυνατώτερα και τελειότερα την από εκεί ερχόμενη ανέσπερη αυγή και λαμπρότητα. Αυτήν ταιριάζει ν' αποδέχεται και να τιμά και η θεοφρούρητη σύνεσίς σας, που ήδη ατενίζει προς την ιδική μας θρησκευτική κληρονομιά, με ειλικρινή διάθεσι, ευθύτητα γνώσεως και αδίστακτη πίστι, και να μη αποκλίνη απ' αυτήν ούτε στο ελάχιστο ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τ' αριστερά•(23) διότι τούτο είναι των αποστόλων το κήρυγμα, τούτο είναι το δίδαγμα των πατέρων, τούτο είναι το φρόνημα, των οικουμενικών συνόδων. Γι' αυτό όχι μόνο εσύ ο ίδιος πρέπει να φρονής και να πιστεύης κατ' αυτόν τον τρόπο, αλλά να καθοδηγής στο ίδιο φρόνημα της αληθείας και τους υπηκόους σου και να τους καταρτίζης στην ίδια πίστι, και τίποτε άλλο να μη θεωρής πολυτιμότερο από τέτοια σπουδή και επιμέλεια. Διότι του αληθινού άρχοντος καθήκον είναι να μη φροντίζη μόνο για τη δική του σωτηρία, αλλά ν' αξιώνη παρόμοιας προνοίας και τον λαό που του έχει ανατεθή, να τον χειραγωγή και να τον προσκαλή στην ίδια τελειότητα της θεογνωσίας. Μη λοιπόν κάμης να διαψευσθούν οι ελπίδες μας, τις οποίες επέτρεψε να σχηματίσωμε η προς τα καλά ροπή και προσοχή σου, μήτε να καταστήσης ματαίους τους κόπους και αγώνες, που με χαρά αναλάβαμε χάριν της σωτηρίας σας, μήτε να δεχθής ότι άρχισες μεν με προθυμία να δέχεσαι του θείου κηρύγματος τους λόγους, μετέβαλες δε την προθυμία σε ραθυμία• αλλά διατήρει ανεξάλειπτη την χαρά κι ευφροσύνη μου για σένα, παρέχοντας όμοιο με την αρχή το τέλος, σύμφωνο τον βίο με την πίστι, και την εξουσία σου να φαίνεται και να ονομάζεται κοινό αγαθό του γένους και της πατρίδος.
30. Αλλά τώρα πρόσεξε, σε παρακαλώ, φιλόχριστε και πνευματικέ υιέ μας, και ο,τι άλλο ένδοξο και καλό και άξιο στοργής όνομα υπάρχει για σένα• πρόσεξε, πόσες επιθέσεις ωργάνωσε ο Πονηρός εναντίον της ευσεβούς και μόνης αληθινής θρησκείας των Χριστιανών, επινοώντας διάφορες αιρέσεις και στάσεις, μάχες και πολέμους. Πρόσεξε επίσης και τούτο, πως αυτή τις αντέκρουσε όλες και έστησε λαμπρά τρόπαια εναντίον όλων των αντιπάλων. Και μη απορήσης, καθώς θ' αναλογίζεσαι τις εναντίον της επινοήσεις και επιβουλές. Διότι, πρώτα, δεν θα μπορούσε να γίνη τόσο περίοπτη και δυνατή και επίσημη διά της νίκης, αν δεν συγκρουόταν μαζί της κανένας εχθρός• κι' έπειτα είναι εύκολο να αντιληφθούμε κι εκείνο, ότι όπου ο Πονηρός πολεμείται σφοδρότερα, εκεί στέλλει κι αυτός μεθοδικώτερα τα βέλη της κακίας του και στήνει τα πολεμικά μηχανήματά του. Πράγματι στα άλλα γένη, επειδή δεν υφίσταται εναντίον του κανένας δυνατός πόλεμος, γι' αυτό δεν εξοπλίζεται ούτε αυτός εναντίον εκείνων στο Χριστώνυμο όμως λαό του Θεού, το άγιο έθνος, το βασίλειο ιεράτευμα(24), επειδή ξεσηκώνονται ανδρείως καθημερινά δυναμωμένοι με την πίστι κατά των πονηρών πράξεων και μηχανευμάτων του, γι' αυτό κι εκείνος καταφέρνει με μύριες επιβουλές και με όλες τις μεθόδους να υποτάξη μερικούς απ' αυτούς και αγωνίζεται να θλίψη την Εκκλησία του Χριστού, αν και οι αγώνες και τα πονηρεύματά του καταλήγουν σε καταισχύνη.
31. Άλλωστε τα άλλα έθνη έχουν αδιάκριτα και συγκεχυμένα τα δογματικά φρονήματα, δεν έχουν τίποτε καθαρό και δοκιμασμένο σε ακρίβεια• γι' αυτό δεν φαίνεται σ' εκείνα ούτε η ορθοδοξία ούτε η διαστροφή. Στην καθαρώτατη όμως και αγιώτατη πίστι των Χριστιανών που έχει μεγάλη ακρίβεια, λόγω της ειλικρίνειας και της ευθύτητος, της εξάρσεως και της ακεραιότητος, όταν επιχειρήση κανείς να εισφέρη και μικρό δείγμα διαστροφής η καινοτομίας, αμέσως καταφαίνεται και διακρίνεται η διαστροφή και νοθεία με την παράθεσι της αληθείας και του ορθού λόγου, και η ευγένεια των ευσεβών δογμάτων δεν ανέχεται καθόλου ούτε για λίγο το νόθο γέννημα, ούτε κάτω από την ίδια ονομασία μάλιστα. Πράγματι, όπως στην περίπτωσι των διακρινομένων για την ωμορφιά τους σωμάτων και μία μικρή κηλίδα που θα σχηματισθή διακρίνεται και παρατηρείται γρήγορα κατόπιν της συγκρίσεως με την άλλη ωμορφιά του σώματος, ενώ στην περίπτωσι των ασχημοπροσώπων ανθρώπων δεν μπορούν να διακριθούν εύκολα τα επισυναπτόμενα σημεία της ασχημοσύνης (διότι κρύβονται στα συγγενή και όμοια στοιχεία της αμορφίας), έτσι και στην περίπτωσι της πραγματικά ωραιοτάτης και υπέρλαμπρης θρησκείας και πίστεως των Χριστιανών, ακόμα και το μικρότερο στοιχείο της αν εκτρέψη κανείς, προκαλεί μεγάλη ασχημοσύνη κι' αυτό δέχεται αμέσως τον έλεγχο• τα άλλα δε δόγματα των εθνών, επειδή είναι γεμάτα ακοσμία και ασχήμια, δεν επιτρέπουν στους οπαδούς των να λάβουν καμμιά συναίσθησι της πρόσθετης άσχημοσυνης.
32. Όχι δε σ' αυτά μόνο, αλλά και στην περίπτωσι όλων των άλλων τεχνών και επιστημών είναι δυνατό να παρατηρήσωμε το ίδιο. Στις ακριβέστατες, εύκολα γίνεται φανερό και το μικρότερο ψεγάδι• στις προστυχότερες όμως, πολλά παραβλέπονται και δεν θεωρούνται καν ελάττωμα. Κι' αν θέλης, στους άρχοντες και γενικά τους ευρισκομένους σε κάποια εξουσία, και μάλιστα σ' εκείνους που ασκούν σε περισσοτέρους την εξουσία τους, και το παραμικρότερο ελάττωμα εξογκώνεται, διαδίδεται παντού και γίνεται περιβόητο σε όλους• ενώ στους αρχομένους και ταπεινοτέρους πολλά παρόμοια πταίσματα δεν γίνεται γνωστό ούτε ότι επράχθηκαν, κρύβονται και διαφεύγουν, αφού σβήνονται από την μικρότητα και ευτέλεια του αμαρτήσαντος.
33. Όσο λοιπόν η πίστις και λατρεία των Χριστιανών, κατά το μέγεθος και τη δύναμι, το κάλλος και την ακρίβειά της, την καθαρότητα και κάθε άλλη τελειότητα είναι υψηλότερα από τα θρησκεύματα των εθνών, τόσο ερεθίζεται ο Πονηρός στον εναντίον της πόλεμο και τόσο επίσης καταφαίνονται αμέσως τα αμαρτήματα των αφρόνων και κακοβούλων ανθρώπων και ούτε μπορούν ν' αποκρυβούν έστω και για λίγον καιρό ούτε να εύρουν υπεκφυγή. Αλλ' όμως η καθολική και αποστολική Εκκλησία του Θεού, όπως είπαμε προ ολίγου, καθιστά σαθρά και άπρακτα όλα τα μηχανήματα του Πονηρού, η μάλλον τα επαναφέρει εναντίον εκείνου που τα κατασκευάζει και εύκολα καταρρίπτει την βλασφημία και καταισχύνει την αναισχυντία των αιρεσιαρχών• διατηρεί ακαταμάχητη και αήττητη την δύναμί της και στολίζεται διαπαντός με θριάμβους καλούς και σωστικούς για τον κόσμο.
Σημειώσεις
23. Δευτ. 5,32. 17, 11.
24. Ἐξ. 19,6. 23.22. Α' Πέτρ. 2,9.
.jpg)