Άγιος Άνθιμος ο εν Χίω: Όπως ο καιρός για την καρποφορία των δένδρων είναι η άνοιξη, έτσι και ο καιρός των αρετών είναι Τεσσαρακοστή

 

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

«Το στάδιον των αρετών ηνέωκται»

Τώρα ερχόμαστε πάλι στο στάδιο της αγίας Τεσσαρακοστής· να αυξηθεί η προσευχή· να αυξηθεί η ανάγνωση· να αυξηθεί η αρετή. Κάθε βράδυ να αγρυπνείτε περισσότερο στην προσευχή. Να παύσουν τα λόγια· να λείψουν οι κουβέντες, διότι με τη σιωπή θα κατορθώσετε το παν. Η αγία Τεσσαρακοστή είναι περίοδος ασκήσεως της αρετής. Η εποχή αυτή ανακαινίζει τη φύση. Βλέπουμε όλα τα δένδρα να ανανεώνονται· βγάζουν νέα φύλλα και άνθη και ετοιμάζονται, για να καρποφορήσουν. Και έτσι να αναπληρώσουν τη ζημιά άλλων χρόνων.

Το ίδιο πρέπει να κάνει και ο άνθρωπος. Κάθε χρόνο πρέπει να αποκτά νέα ζωή, νέα προθυμία, νέα ανδρεία, νέο θεϊκό έρωτα, για να βλαστήσει νέους καρπούς αρετών και να τις προσφέρει στον ευεργέτη του Θεό. Και όπως ο καιρός για την καρποφορία των δένδρων είναι αυτή η εποχή, η άνοιξη, έτσι και ο καιρός των αρετών είναι η αγία Τεσσαρακοστή που θα εργασθούμε, για να αναπληρώσουμε τα χρέη και τις ζημιές των περασμένων χρόνων.

Δεν είμαστε εμείς, όπως τα φυτά, να μας σκάψουν, να μας ποτίσουν, να μας βάλουν κοπριά και με τέτοιους τρόπους να μας φροντίσουν, για να καρποφορήσουμε. Μόνος του ο άνθρωπος θα κάμει προθυμία, ανδρεία, αγαθές σκέψεις, ενέργειες πνευματικές, για να αποδώσει στον Κύριό του, τον Χριστό μας, τα καλά έργα προς ανταπόδοση των ευεργεσιών που του δίνει εκείνος, αν και πάλι και αυτά δικά του είναι.

Δεν θα ρίξουμε εμείς κοπριά, αλλά αντί γι’ αυτή θα πάρουμε την ταπείνωση. Δεν θα ρίξουμε νερό, αλλά δάκρυα· διότι με τα δάκρυα, ποτίζεται η αρετή. Αντί του κλαδέματος εμείς θα κόβουμε τα θελήματά μας και αντί όλων των άλλων που προσφέρουμε στο φυτό για να τραφεί, θα πάρουμε την υπομονή που μ’ αυτήν τρέφεται η ψυχή, την υπακοή που μ’ αυτή δροσίζεται η ψυχή, την ταπεινοφροσύνη που λαμπρύνει τη ψυχή και την καλύπτει με ένα ολόχρυσο κάλυμμα, για να είναι προφυλαγμένη από πολλά. Και τη δροσίζει και δεν κατακαίεται και τη θερμαίνει και δεν ψυχραίνεται και την καλύπτει και την κάμνει να υπομένει και να μην κλονίζεται. Μέσα στο σπίτι της ταπεινοφροσύνης περιορισμένη η ψυχή δέχεται την χάριν του Αγίου Πνεύματος και κατοικεί μαζί με τον Θεό και κινείται μόνο από τον Ιησού Χριστό και λάμπει και αναπαύεται.

Η νηστεία να συνοδεύεται από τη σιωπή και την υπακοή και την αυτομεμψία.

Καλή είναι η νηστεία και ωφέλιμη και στη ψυχή και στο σώμα· αλλά η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με τη σιωπή και με την προσευχή· η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με την υπακοή· η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με την ταπείνωση. Εάν δεν συνοδεύεται η νηστεία με την εκκοπή του θελήματος, είναι ανωφελής· ούτε καρπό κάμνει ούτε άνθος. Διότι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος είναι αγάπη. Εννοώ την άδολο αγάπη, την κατά Θεόν, όχι τη διαβολική.

Η νηστεία όταν γίνεται και δεν έχει μαζί της την υπακοή, είναι σαν τον άνεμο, που φυσά και μαζεύει τα φύλλα του δένδρου· τα στριφογυρίζει, τα στριφογυρίζει και έπειτα τα σωρεύει σε μια γωνιά. Έτσι κάπως είναι και εκείνος που δεν έχει υπακοή. Η υπακοή είναι ένας στύλος πύρινος, ο οποίος φωτίζει και οδηγεί εκείνον που την εργάζεται. Τα έχουμε πει πολλές φορές και τα ξέρετε· αλλά για να μη με κρίνει ο Θεός και με καταδικάσει σαν τον αχρείον εκείνο δούλο που έκρυψε το τάλαντο, γι’ αυτό και εγώ πολεμώ για το ένα που μου δόθηκε· και αν και είμαι ανάξιος, αγροίκος, ανίκανος, απαίδευτος, θέλω να κάμω τον καθηγητή.

Εκείνος, ο οποίος δεν έχει υπακοή, όλο στο σκότος βρίσκεται. Εκείνος που κάνει υπακοή, έχει ένα στύλο πύρινο, που αρχίζει από τον ουρανό φθάνει ως κάτω στη γη και του φέγγει και δεν φοβάται ότι θα σκοντάψει πουθενά. Ο καλός υποτακτικός και υποτασσόμενος εν Πνεύματι Αγίω δεν θα κριθεί από τον Θεό.

Εάν εσύ βλέπεις πάνω μου κακά πράγματα, είναι ποτέ δυνατόν να θέλεις να υποταχθείς σ’ ένα τέτοιον άνθρωπο; Εσύ όμως εάν υποτάσσεσαι για τον Θεό και δεν βλέπεις τα έργα μου, παρά ακούς μόνο τα λόγια μου, τα οποία είναι συμφέρον της ψυχής σου να τα εκτελείς, το ίδιο είναι για σένα σαν να είμαι και άγιος. Μη βλέπεις τα έργα μου, πίστευε μόνο στα λόγια μου· και αν υποτάσσεσαι με πίστη, με αγάπη, με ταπείνωση, δεν θα στερηθείς τη Βασιλείαν των Ουρανών. Κάμε τέλεια υπακοή, βάλε πίστη και αγάπη, να δεις ένα στύλον πύρινο, από τον οποίον θα οδηγείσαι, θα θερμαίνεσαι, θα φωτίζεσαι και θα προχωρείς.

Πρέπει με όλη μας τη θέληση, με κλειστά μάτια, να υποτασσόμαστε και να μη βλέπουμε ποιος είναι αυτός στον οποίο υποτασσόμαστε.

Μπορεί να βλέπεις πάνω μου κάτι, το οποίο σε αναγκάζει να με κρίνεις και να με κατακρίνεις· άραγε δεν είδες καμιά φορά και κανένα καλό; Πάρε το καλό, μη βλέπεις το κακό. Αν βλέπεις το καλό, εκείνο το καλό θα σου καλύψει τους οφθαλμούς να μη δεις ποτέ κανένα κακό, παρά θα βλέπεις μόνον εκείνα που σε οδηγούν στη σωτηρία σου.

Δεν γίνεται ο άνθρωπος να μη σφάλλει· μήτε εγώ είναι δυνατόν να μη σφάλλω μήτε εσείς· αλλά εκείνος που έχει τέλεια υπακοή και αγάπη στον πνευματικόν του πατέρα δεν χάνεται ποτέ.

Τόσα χρόνια είναι που έχασα τον μακαρίτη το γέροντά μου, όμως σε κάθε μου ανάγκη, σε κάθε μου δύσκολη περίσταση, θα τον δω στον ύπνο μου. Πολλές φορές δεν μου μιλά, αλλά και μόνο που θα τον δω με αρκεί για να με παρηγορήσει. Και σε κάθε μου ανάγκη δεν με ξεχνά.

Λοιπόν να ταπεινωθούμε· διότι αν δεν ταπεινωθούμε, αυτά που λέω δεν θα τα δούμε· να ταπεινωθούμε, για να ωφεληθούμε και από την νηστεία. Έχουμε απόλυτη ανάγκη να λάβουμε πνεύμα· το πνεύμα της σοφίας προπάντων. Διότι όταν λάβουμε το πνεύμα της σοφίας, θα αποκτήσουμε και την αγάπη του Θεού· και όταν αγαπήσουμε το Θεό, θα αγαπήσουμε και τον πνευματικόν μας πατέρα.

Κοντά στην υπακοή είναι η αγάπη του πνευματικού πατρός· κοντά στην αγάπη του πνευματικού πατρός είναι η ταπείνωση και η αυτομεμψία.

Κοντά στην αυτομεμψία είναι η προσευχή· και ο νους ήσυχος θέλει όλο να προσεύχεται· και εκείνη η προσευχή, τον ενώνει με τον Θεό.

Ύστερα από όλα αυτά ο καλός υποτακτικός είναι απόλυτη ανάγκη να κλείσει τα αυτιά του· διότι όταν είναι ανοικτά τα αυτιά, προκαλείται ανησυχία σε όλα τα μέλη.

Άλλο δεν σκέπτεται ο καλός υποτακτικός παρά μόνον τα ουράνια· τα κάτω θα τα μισήσει· μόνον τα άνω θα βλέπει, αλλά θα βλέπει και κάτω, για να κατανοεί τη φύση του και με το νουν του θα βλέπει τον Θεόν, από τον οποίον θα στερεώνεται, θα φωτίζεται, θα ενδυναμώνεται, θα θερμαίνεται· και όσον καταγίνεται σ’ αυτά, τόσον προχωρεί και προοδεύει στην αρετή.

Από το βιβλίο, Αγίου Ανθίμου της Χίου, «Διδαχές Πνευματικές – Άρτος ζωής», έκδοση Ιεράς Μονής Παναγίας Βοηθείας Χίου.

πηγή