Υπάρχουν άραγε άλλοι πιο άδικοι από αυτούς (εννοεί τους γαιοκτήμονες);
Αν θελήσει κανείς να εξετάσει πώς μεταχειρίζονται τους ταλαίπωρους φτωχούς γεωργούς, θα πει ότι είναι χειρότεροι κι από τους βαρβάρους.
Τους γεωργούς, που λιώνουν από την πείνα και δουλεύουν ολημερίς, τους φορτώνουν με αδιάκοπες και αφόρητες εργασίες και τους επιβάλλουν επίπονες αγγαρείες, ωσάν να ήσαν γαϊδούρια και μουλάρια, ή μάλλον χρησιμοποιούν τα σώματά τους σαν να ’σαν πέτρες.
Δεν τους αφήνουν ούτε μια μικρή ανάσα να πάρουν. Τους στριμώχνουν δίχως έλεος στη δουλειά, είτε η γη είναι καρπερή είτε όχι.
Και το ακόμη χειρότερο: Όταν ολόκληρο τον χειμώνα κουράστηκαν και εξαντλήθηκαν από το κρύο, τη βροχή και τις αγρυπνίες, δεν φεύγουν μόνο με άδεια χέρια, αλλά χρωστάνε κι από πάνω.
Ωστόσο οι γεωργοί κι απ’ αυτή τους την πείνα κι απ’ αυτό το ναυάγιο της ζωής τους φοβούνται και τρομάζουν περισσότερο τους επιστάτες των κτημάτων, που τους βασανίζουν και τους τραβολογάνε με απαιτήσεις και δικαστήρια και άλλες υποχρεώσεις.
Τι να πει πάλι κανείς για την άλλη αδικία που τους γίνεται και για την εκμετάλλευση που τους κάνουν!
Ενώ από τους κόπους και τους ίδρωτες τους γέμισαν οι αποθήκες των γεωκτημόνων, δεν επιτρέπουν σ’ αυτούς να πάρουν για το σπίτι τους ούτε έναν τενεκέ στάρι.
Όλο τον καρπό τον καταχώνουν οι γεωκτήμονες στα παράνομα πιθάρια τους, ενώ στους γεωργούς πετάνε λίγα χρήματα.
Ταυτόχρονα όμως επινοούν νέα είδη τόκων και φτιάχνουν γραμμάτια δανείων που είναι γεμάτα από αισχρότητα και κατάρα, και τους υποχρεώνουν όχι να πληρώνουν ως τόκο το ένα εκατοστό, αλλά το μισό ολόκληρου του ποσού.
Και να σκεφθεί κανείς ότι ο γεωργός έχει γυναίκα και τρέφει παιδιά, ότι ο ίδιος είναι άνθρωπος κι ότι γέμισε με τη δουλειά του το αλώνι και την αποθήκη του γεωκτήμονα.
Δυστυχώς όμως αυτός και οι όμοιοί του δεν καταλαβαίνουν τίποτα απ’ όλα αυτά.
Μπροστά στη θηριωδία που ξέπεσε το ανθρώπινο γένος πρέπει να ξαναφωνάξει ο προφήτης: “Έκστηθι ουρανέ και φρίξον γη!”
Κι όλα αυτά τα λέω, όχι για να κατηγορήσω τη γεωργία ή τους αγρούς, αλλά τους ίδιους τους εαυτούς μας.
Υπόμνημα εις τον Άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστήν ΞΑ΄, γ. Έκδοση: Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας.
