Κατοχή! Μια απαίσια περίοδος κατά την οποία η χώρα στέναζε φριχτά κάτω από το σιδερένιο πέλμα αδίστακτου βάρβαρου κατακτητή. Για τούς μεγαλύτερους στην ηλικία αποτελεί έναν εφιάλτη.
Δεν ήταν η πρώτη ούτε η μόνη. Ο τόπος πέρασε από πολλές κατοχές. Η φρικιαστικότερη ήταν αναμφιβόλως αυτή των 400 χρόνων σκλαβιάς.
Κάθε μία από αυτές τις απίστευτα τραγικές κατοχές προξένησε αμέτρητες καταστροφές στον τόπο, καμία όμως δεν μπόρεσε να υποδουλώσει ψυχή και το φρόνημα τού λαού. Γιατί;
Διότι η ψυχή και το φρόνημα του λαού βρισκόταν κάτω από άλλου είδους κατοχή, ευεργετική κατοχή. 3.000 χρόνια διαρκεί αυτή η κατοχή και δεν επιτρέπει στους επίδοξους κατακτητές να κυριεύσουν έδαφος πνευματικό σ’ αυτόν τον τόπο.
Γι’ αυτή την παράδοξη κατοχή θα κάνουμε λόγο στο κείμενό μας τούτο.
Πανάρχαια κατοχή
Κατά τον πλέον τέλειο τρόπο παρουσιάστηκε αυτή η «κατοχή» σ’ ένα λόγο τού κορυφαίου ρήτορα όλων των αιώνων, τού Δημοσθένη, 4 αιώνες προ Χριστού. Είπε:
«…δεδόχθαι τῇ βουλῇ καί τῷ δήμῳ τῷ Ἀθηναίων, εὐξαμένους καί θύσαντας τοῖς θεοῖς καί ἥρωσι τοῖς κατέχουσι τήν πόλιν καί τήν χώραν τήν Ἀθηναίων… διακοσίας ναῦς καθέλκειν εἰς τήν θάλατταν…»·
έχει αποφασισθεί, είπε ο Δημοσθένης, από τη βουλή και τη συνέλευση των πολιτών της Αθήνας, αφού πρώτα προσευχηθούν και θυσιάσουν στους θεούς και τούς ήρωες πού κατέχουν την πόλη και την περιοχή των Αθηναίων, να ναυπηγηθούν και να βγουν στη θάλασσα 200 πλοία… (προκειμένου να πολεμήσουν).
Είναι φανερό ότι το βάρος τού κειμένου αυτού βρίσκεται στις λέξεις «τοῖς θεοῖς καί ἥρωσι τοῖς κατέχουσι τήν πόλιν καί τήν χώραν τήν Ἀθηναίων». Με τη φράση αυτή ο Δημοσθένης περιγράφει το υπέροχο βίωμα των πολιτών της αρχαίας Αθήνας: το βίωμα ότι η πόλη και το κράτος τους βρίσκεται κάτω από την εξουσία των ηρώων τους και των θεών που λάτρευαν ως προστάτες τους· προκειμένου μάλιστα για την Αθήνα τη θεά Αθηνά, αφού βρισκόμαστε προ Χριστού και οι πρόγονοί μας ήταν ειδωλολάτρες.
Στην εξουσία των αγίων
Αυτό το καίριο αλλά ατελές τότε βίωμα βρήκε την τέλεια πραγμάτωσή του, όταν η Ελλάδα μας γνώρισε τη χριστιανική πίστη. Τότε, αυτό πού ήταν πριν ομιχλώδες και προπαρασκευαστικό, έγινε μέσα στην Εκκλησία ουσιαστικό και ψηλαφητό: Κάθε πόλη και περιοχή βρέθηκε κάτω από την κατοχή των ηρώων της και των κατά χάριν θεών, των αγίων της!
Την αλήθεια αυτή τη διατυπώνει εκφραστικότατα σε ένα λαμπρό κείμενό του ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:
«Τι να πολυλογώ; Οι άγιοι πάντες διά μέσου των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος όπου ηξιώθησαν εν τω κόσμω τούτω, έγιναν θεοί κατά χάριν και υιοί τού Θεού… Και άλλοι μεν εξουσιάζουν ένα μέρος τού κόσμου, άλλοι δε άλλο· ο ένας μίαν νήσον και επαρχίαν και ο άλλος άλλην: Ο Σπυρίδων την Κέρκυραν· ο Γεράσιμος την Κεφαλληνίαν· ο Διονύσιος την Ζάκυνθον· ο Δημήτριος την Θεσσαλονίκην· ο Γεώργιος την Καισάρειαν της Παλαιστίνης· ο Νικόλαος τα Μύρα της Λυκίας και οι λοιποί καθεξής εξουσίασαν τούς τόπους εκείνους, εις τούς οποίους εμαρτύρησαν ἠ εκοιμήθησαν, ἠ με τα λείψανά των ηγίασαν» (Γυμνάσματα Πνευματικά, Μελέτη ΛΔ΄).
Συγκλονιστική αλήθεια! Η χώρα μας βρίσκεται ολόκληρη κάτω από καθεστὠς κατοχής! Την κατέχουν οι άγιοί μας και οι ήρωές μας! Η χώρα μας δεν είναι δική μας! Ανήκει στους αγίους της και τους ήρωές της, σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν, θυσιάστηκαν, μαρτύρησαν! Όλες οι πόλεις και τα χωριά της βρίσκονται κάτω από την κατοχή ενός αγίου, του πολιούχου τους, και εμπνέονται από το ηρωικό παράδειγμα των ηρώων που σε κάποια φάση της ιστορίας πότισαν με το αίμα τους το χώμα τους φυλάσσοντας τις Θερμοπύλες της ελευθερίας.
Εγγύηση ελευθερίας
Τί είδους όμως είναι αυτή η κατοχή; Είναι φανερό πως πρόκειται για πνευματικής φύσεως κατοχή. Κατοχή της καρδιάς των πολιτών, δηλαδή στην αγάπη τού λαού προς τούς αγίους και τούς ήρωες.
Κι αυτό πρακτικότερα σημαίνει ότι, όσο περισσότερο την καρδιά μας την κατέχει η αγάπη, η ευλάβεια και η τιμή προς τους αγίους και τους ήρωές μας, τόσο περισσότερο εκείνοι ευλογούν και προστατεύουν τον τόπο μας.
Κι όταν αυτό συμβαίνει, τότε άλλου είδους κατοχή δεν μπορεί να απειλήσει τον τόπο. Μπορεί κάποτε εχθροί να περάσουν τα σύνορά του, μπορεί να επιβάλουν καθεστώς τυραννικό, μπορεί να βασανίσουν, να φυλακίσουν, να εξορίσουν, να θανατώσουν… Όμως…
Όμως την ψυχή τού τόπου δεν θα την κατακτήσουν ποτέ! Η ψυχή του τόπου, το πνεύμα του, το φρόνημά του ανήκει στους αληθινούς κατόχους του, τους αγίους, δηλαδή τους νέους κατά χάριν θεούς, και τους ήρωες.
Είναι συγκλονιστικό: Μάς κρατάνε οι νεκροί! Οι από τους αστοιχείωτους θεωρούμενοι νεκροί, που στην πραγματικότητα είναι ολοζώντανοι. Μας κρατάνε οι «νεκροί», γι’ αυτό είμαστε ανίκητοι, ελεύθεροι, αδούλωτοι. Αυτοί κρατούν αδούλωτη την Ελλάδα, που έχει τη μεγαλύτερη «παραγωγή» παγκοσμίως αγίων και ηρώων.
Και θα συνεχίσουν να την κρατούν και στο μέλλον. Αρκεί βέβαια να τους κατέχουμε και εμείς με αγάπη στα βάθη της καρδιάς μας.
Κι αυτό είναι αναμφιβόλως το χρέος και η ευθύνη όλων μας.