«Καί ἐξαίφνης ἐγένετο σύν τῷ ἀγγέλῳ πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου, αἰνούντων τόν Θεόν καί λεγόντων· δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».
Οι άγγελοι εικονίζονται να ψάλλουν, δεξιά από το σπήλαιο. Τα χέρια τους κατευθύνονται σε στάση δοξολογίας αλλά και ικεσίας συγχρόνως. Του πρώτου το βλέμμα είναι στραμμένο προς το άστρο, ενώ του άλλου κοιτά προς εμάς, παρακινώντας μας στην δοξολογία.
Στη δοξολογία των αγγέλων, των αντιπροσώπων του ουρανού, στη χαρά της Γέννησης, προσθέτει τις δικές του, ανθρώπινες μελωδίες η φλογέρα του μικρού βοσκού. Τα ζώα του είναι στραμμένα προς αυτόν ενώ ο ίδιος, δείχνοντας τη χαρά του, έχει φορέσει στο κεφάλι του στεφάνι από λουλούδια. Ο αγιογράφος θέλει να δώσει έτσι τη χαρά που κυριαρχεί σ΄ όλους τους ανθρώπους, κάθε ηλικίας, εξαιτίας του κοσμοσωτήριου γεγονότος που έχει συμβεί.
Δεξιά από το σπήλαιο διακρίνονται έφιπποι οι τρεις Μάγοι. «Μάγοι ἀπό ἀνατολῶν παρεγένοντο εἰς Ἱεροσόλυμα».
Στην εικόνα ο αγιογράφος παρουσιάζει τους δύο, αλλά είναι φανερό ότι
ακολουθεί και ο τρίτος. Φέρνουν τα δώρα τους προς τον Κύριο. Σύμφωνα με
τα τροπάρια της Γιορτής, είναι οι αντιπρόσωποι των ειδωλολατρών, που θα
αποτελέσουν την «ἐξ Ἐθνῶν Ἐκκλησία» του Χριστού, ενώ οι
Ποιμένες αντιπροσωπεύουν το τμήμα της Εκκλησίας που προέρχεται από τους
Ιουδαίους. Σ΄ αυτήν, αλλά και σ΄ άλλες αγιογραφίες οι Μάγοι εικονίζονται
σε διαφορετική ηλικία· ο πρώτος γέροντας, ο δεύτερος μεσήλικας κι ο
τρίτος νέος· αυτό για να υπογραμμιστεί η αλήθεια ότι ο θείος φωτισμός
δίνεται στους ανθρώπους ανεξάρτητα από ηλικία και θέση που κατέχουν στην
κοινωνία. Ο προπορευόμενος Μάγος έχει τα μάτια του ψηλά.
Κοιτάζει τον αστέρα: «Εἴδομεν τόν ἀστέρα αὐτοῦ ἐν τῇ ἀνατολῇ καί ἤλθομεν προσκυνῆσαι αὐτόν», λένε απευθυνόμενοι στον ταραγμένο Ηρώδη.
Το αστέρι εικονίζεται στη μέση των βράχων του σπηλαίου, στη διαδρομή της
ακτίνας που εκπέμπεται από τον ουρανό. Ο αγιογράφος δίνει ως σύμβολο
του ουρανού το ημικύκλιο που ζωγραφίζει πάνω από το σπήλαιο.
Στο
κάτω μέρος της εικόνας, αριστερά μας, εικονίζεται ο Ιωσήφ. Είναι
βυθισμένος σε σκέψεις. Μπροστά του στέκεται ο σατανάς με τη μορφή ενός
ηλικιωμένου και κυρτωμένου βοσκού. Σπέρνει την αμφιβολία στην ψυχή του
δίκαιου Ιωσήφ. Η εικόνα, στο πρόσωπο του Ιωσήφ, φανερώνει όχι μόνο το
προσωπικό του δράμα αλλά το δράμα ολόκληρου του ανθρώπινου γένους να
παραδεχθεί εκείνο που είναι «ὑπέρ λόγον ἤ νοῦν», δηλαδή την εναθρώπηση του Θεού.
Γι΄ αυτό ο Ιωσήφ ζωγραφίζεται στην άκρη κι όχι μαζί με το Παιδίον και τη
Μητέρα του. Κι αυτό γιατί δεν είναι ο πατέρας του Παιδιού αλλά ο
προστάτης της αγίας οικογένειας.
Απέναντι από τον Ιωσήφ, στο άλλο άκρο της εικόνας, εικονίζονται δύο γυναίκες, που ετοιμάζουν το λουτρό του Θείου Βρέφους. Η μία κρατάει το Νήπιο και δοκιμάζει με το χέρι της το νερό που χύνει η άλλη στην κολυμβήθρα.
Το πανανθρώπινο γεγονός της Γέννησης γιορτάζεται και φέτος σ΄ όλη τη χριστιανοσύνη. Μέσα από την πίστη του ορθόδοξου αγιογράφου περνά σ΄ εμάς το μήνυμα της Γέννησης. Ένα μήνυμα που το θυμόμαστε κάθε χρόνο, αλλά είναι μήνυμα κάθε στιγμής. Ο Θεός κατέβηκε στη γη· έγινε άνθρωπος· «μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος». Όπως κι ο μελωδός αναμέλπει: «Διπλοῦς ἐτέχθη Χριστός, τόν ἄνω κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι».
