Όσιος Γεράσιμος Μικραγιαναννίτης, Ο «Θεόπνευστος υμνογράφος» στον οποίο φανερώθηκε ο Χριστός λάμποντας υπέρ τον ήλιον!

Στέλιος Κούκος

Ιδιαίτερη χαρά έδωσε η είδηση της αγιοκατάταξης του Αγιορείτη Γέροντα, Μοναχού Γερασίμου Μικραγιαννανίτη από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Του γνωστού Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας ο οποίος ταυτίστηκε με τη συγγραφή ενός πλήθους ακολουθιών.

Και τώρα ήλθε η ώρα που κάποιος άλλος υμνογράφος θα γράψει ακολουθία γι’ αυτόν και έτσι και ο ίδιος θα υμνείται και θα εγκωμιάζεται μελωδικά σε όλες τις Ορθόδοξες εκκλησίες.

Μεγάλη χαρά, λοιπόν, μας διακατέχει από χθες γι’ αυτό το μεγάλο δώρο του Οικουμενικού μας Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου και της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αφού η αγαθότητα και η αγιότητα της ψυχής του οσίου Γέροντα Γερασίμου ήταν ιδιαίτερα έκδηλη. Νέος άγιος, λοιπόν, της Εκκλησίας, ακόμη, κι αν ο ίδιος ο Γέροντας κατά τη διάρκεια του βίου του δεν είχε αποκτήσει φήμη ενός μεγάλου Γέροντα στον οποίο προσέφευγαν πλήθη πιστών. Όπως, δηλαδή, συνέβαινε σε άλλες περιπτώσεις σύγχρονων αγίων.

Τα πνευματικά χαρίσματα, όμως, είναι ποικίλα και σίγουρα ο ίδιος φρόντισε να διακονήσει την Εκκλησία όσο μπορούσε καλύτερα με το ξεχωριστό υμνογραφικό χάρισμα που είχε. Παράλληλα, όπως φαίνεται, φρόντισε να κρύψει πάρα πολύ καλά και με ασφάλεια και όσα άλλα χαρίσματα είχε. Και δεν είναι μικρό χάρισμα να μιλά στα ζώα και αυτά να κάνουν υπακοή και να εκπληρώνουν την επιθυμία του… (Θα το δούμε στη συνέχεια).

Παρ’ όλα αυτά, και μόνον που έβλεπες το πρόσωπο του οσίου Γέροντα Γερασίμου του Μικραγιαννανίτη καταλάβαινες πως ανέδυε αγάπη, χαρά, εγκαρδιότητα, γλυκύτητα, καλοσύνη. Πως ο ίδιος δεν ήταν εκ του κόσμου τούτου. Ή καλύτερα φανέρωνε τον κόσμο που εμείς δεν μπορούσαμε να δούμε.

Θα έλεγα, επίσης, πως δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο Αγιορείτη μοναχό, γιατί στην μορφή του ήταν έκδηλη η ιδιαίτερη χαρά και η γλυκύτητα μέσα στην οποία ζούσε. Και, μάλιστα, σαν να μην έκανε κάποια προσπάθεια να την κρύψει.

Πράγμα που σου δημιουργούσε μια απορία…

Και, τώρα, με το φωτοστέφανο με το οποίο περιεβλήθη επίσημα η μορφή του, μπορούμε άνετα να ομολογήσουμε πως ξεχώριζε μέσα στην αγιορειτική πολιτεία γι’ αυτήν την κρυμμένη, αλλά και ολοφάνερη αγιότητα του. Η ερημιτική και ασκητική διάσταση της ζωής του δεν τον «αποξήρανε». Κάθε άλλο! Ο αγώνας του δεν ήταν άγονος και η αγάπη του προς τον Χριστό καρποφορούσε και ξεχείλιζε από χαρά η καρδιά του.

Ήταν μια φωτεινή και εμβληματική μορφή του Αγίου Όρους ο οποίος τα δύσκολα και «άνυδρα» χρόνια του Άθωνα, όταν δηλαδή έμοιαζε πως χάνει την ικμάδα του και οδηγείται σε οριστική αποξήρανση και ερήμωση, μαζί με κάποιους άλλους μοναχούς φανέρωνε πως το Άγιον Όρος διατηρούσε ακόμη την ζωντάνιά του. Δηλαδή, την εσωτερική του δύναμη να αναγεννηθεί από τα βάθρα του Άθωνα και να καταστεί ξανά ολόφωτη πολιτεία επάνω Αγίου Όρους κειμένη και να αποτελεί φως για όλες τις πολιτείες. Ακόμη και για τις μακρινές Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής -όπως φάνηκε αργότερα με το αγιορείτικο φως που μετέφερε εκεί ο Γέροντας Εφραίμ ο Φιλοθεΐτης και Αριζονίτης.

Άλλωστε σ’ εκείνη την ερημική μεριά του Αγίου Όρους με τον ιδιότυπο τρόπο μοναχικού βίου ασκήτεψε και αγίασε και ο όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής με την θαυμαστή συνοδεία του, το πνευματικό του τέκνο ο όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης και ο όσιος Δανιήλ Κατουνακιώτης τον οποίο ο όσιος Ιωσήφ συμβουλεύτηκε πριν αρχίσει τον μεγαλειώδη του ασκητικό αγώνα μαζί με τον χαριτωμένο Γέροντα Αρσένιο τον Σπηλαιώτη. Δεν ξεχνούμε βεβαίως και την ιδιαίτερη και ξεχωριστή σύγχρονη αγία μορφή της αγίας μας Εκκλησίας τον όσιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη.

«Ετραυμάτισαν την καρδιά του σε θείον έρωτα»

Και, να που από χθες το Άγιον Όρος και ολόκληρη η Εκκλησία μας πανηγυρίζει έναν άλλο χαριτωμένο άγιο αγιορείτη Γέροντα! Αυτόν που ταυτίστηκε με τις γιορτές και τις πανηγύρεις, αφού ως ποιητής-υμνογράφος έγραψε πάρα πολλές ακολουθίες, αρχής γενομένης από της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο αριθμός 2.000 ακολουθιών οι οποίες αποδίδονται σ’ αυτόν, ίσως να μην έχει άλλο προηγούμενο στην εκκλησιαστική ιστορία!

Βεβαίως, κάποιοι είχαν εκφράσει τις αντιρρήσεις τους για την μεγάλη αυτή υμνογραφική παραγωγικότητα. Την απάντηση, όμως, στις επιφυλάξεις αυτές μας δίνει ο όσιος Πορφύριος ο οποίος σε μία συζήτηση με πνευματικό του τέκνο ανέφερε, πως ο π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης είναι θεόπνευστος!

Σας μεταφέρουμε ολόκληρη τη συζήτηση η οποία τιτλοφορείται, «Για τον ποιητή που δανείζεται λέξεις»: Σχολιασμός ακολουθίας σύγχρονου ποιητή. [Όσιος Πορφύριος]: – Δεν είναι δικά του και φαίνεται αυτό. Τα ξέρει τα λόγια καλά και τα δανείζεται. Αλλά δεν είναι από μέσα του. Ο π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, αντιθέτως, είναι θεόπνευστος. […]

(Άννας Κωστάκου, «Συνομιλώντας με τον Γέροντα Πορφύριο», εκδόσεις η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος, Μήλεσι).

Ο πρώτος κανόνας που συνέθεσε ο άγιος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, όπως προαναφέραμε, ήταν στην Υπεραγία Θεοτόκου και φυσικά δεν ήταν τυχαίο αυτό, αφού η Παναγία αποτελεί την μεγάλη προστάτιδα και μητέρα όλων των Αγιορειτών Πατέρων. Και ο ίδιος ο όσιος Γεράσιμος, φάνηκε πως χρειάστηκε ιδιαίτερη φροντίδα και μητρική προστασία για να κρατηθεί και να στεριώσει ως μοναχός.

Ο όσιος Γεράσιμος ο οποίος καταγόταν από το χωριό Δρόβιανη της Βορείου Ηπείρου, όταν τέλειωσε το δημοτικό σχολείο εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και μετά  στην Αθήνα, όπου και μαθήτευσε στο τότε εξατάξιο γυμνάσιο. Ακολούθως, πήγε στο Άγιον Όρος, έχοντάς μέσα του την εφηβική και νεανική φλόγα για τον μοναχικό βίο και τη αγάπη του για τον Θεό.

Λίγα χρόνια, όμως, μετά την εγκατάσταση του στον Άθωνα, ο Γέροντάς του τον εγκατέλειψε και έφυγε στην Αθήνα για να αναλάβει καθήκοντα εφημερίου σε ναό με το παλαιό ημερολόγιο. Και αυτό ήταν κάτι το οποίο έφερε σε επίγνωση τον νέο μοναχό.

Όπως αναφέρει ο βιογράφος του π. Θεόκλητος Διονυσιάτης «Επί δύο χρόνια αισθανότανε ότι εγκαταλείφθη υπό πάντων μέσα ‘εις ασέληνον και ζοφώδη νύκτα’».

Και βεβαίως, δεν εγκαταλείφθηκε από τον Θεό, αφού φρόντισε στη συνέχεια να του προσφέρει απλόχερη την παρηγοριά Του.

Ας επιστρέψουμε στον π. Θεόκληοτο για να δούμε τι ακριβώς συνέβη και πώς του σημάδεψε ολόκληρη τη ζωή του όπως αναφέρει:

«Οπότε τον επεσκέφθη ο Κύριος: ‘Τι έχεις τέκνον μου; Δεν σε εγκατέλειψα. Είμαι πλησίον σου. Σε εδοκίμασα και ήδη παρήλθον όλα’.

Και είδε τον Χριστόν, ‘είτε εν σώματι, είτε εκτός του σώματος, λάμποντα υπέρ τον ήλιον’. Αργότερα, προς το γήρας του, θα ειπεί ότι ‘ο Χριστός λάμπει υπέρ χιλίους ηλίους’. Η εμπειρία αυτή, η τόσον ανεκφράστως συγκλονιστική, να βλέπει τον ‘λάμποντα υπέρ χιλίους ηλίους Χριστόν’ και με όντως θεϊκήν στοργήν να τον βεβαιώνει, ότι είναι κοντά του και ότι παρήλθον ήδη οι πικρότατοι δοκιμαστικοί και παιδαγωγικοί πειρασμοί, ασφαλώς ετραυμάτισαν την καρδιά του σε θείον έρωτα, αφού ήταν δεκτικοί των θείων και ακτίστων ενεργειών του Χριστού, σε κάποιο μέτρον.

Φρονώ ότι η εμφάνιση του Κυρίου Ιησού Χριστού, στον ερημίτην των 26 ετών, απετέλεσε καθοριστικόν παράγοντα της περαιτέρω ασκητικής και πνευματικής ζωής του, εξάπτοντας διαρκώς την ψυχήν του σε θείον έρωτα, φωτίζοντας τον νουν του σε απροσδόκητες αποκαλύψεις θεολογικών εννοιών, αυξάνοντας την πνευματικήν γνώση του και ενεργούσαν ως ‘αφόρητον κέντρον’ στον εσωτερικόν συναισθηματικόν του κόσμον, ώστε να τον διεγείρει νυχθημερόν σε ευχαριστιακές και δοξολογικές ανυμνήσεις.

Και νομίζω ότι, μόνον υπό το πρίσμα της αρρήτου θείας εμφανείας του γλυκυτάτου Ιησού, θα έπρεπε να ερμηνευθεί ο εβδομηκονταετής ασκητικός βίος του εν Μικρά Αγία Άννη ερημίτου Γερασίμου…».

Την εκτίμησή του για τον όσιο Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη εξέφραζε και ο όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης ο οποίος διηγόταν μια μικρή διδασκαλία περί υπακοής την οποία έκανε ο νέος όσιος μας, όταν τον ρώτησαν για το θέμα αυτό:

[Όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης]: Ερώτησαν κάτι καλογριούλες και τον πάτερ-Γεράσιμο, τον Υμνογράφο.
– Πάτερ-Γεράσιμε, τι θα πει τυφλή υπακοή;
– Να σας πω, λέει. Είπε η Ηγουμένη· «φέρε, Ευπραξία, ένα ποτήρι νερό». Το ‘φερες. «Χύσ’ το». Το ‘χυσες. «Βρε παλαβή, γιατί το ‘χυσες το νερό»; «Ευλόγησον». Να μη δικαιολογηθείς· «μα καλά, εσύ δεν μου ‘πες να το χύσω το νερό»; Όχι έτσι, λέει. «Ευλόγησον», αυτή είναι η τυφλή υπακοή.

Αν δεν κάνεις τυφλή υπακοή, δεν ανεβαίνεις απάνω σε πνευματικές σκάλες. Είδες αυτό το Γεροντάκι [ο π. Γεράσιμος ο Υμνογράφος] πώς είπε; Αυτή είναι η τυφλή υπακοή, να μη δικαιολογείς τον εαυτό σου. Όχι μόνο στον Γέροντα, και στον αδερφό σου. Και στον αδερφό σου να μη δικαιολογείς τον εαυτό σου, αλλά πάντοτε να τον έχεις τον εαυτό σου κάτω από όλους.

(Από το βιβλίο «Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης», έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Άγιος Εφραίμ» Κατουνάκια Αγίου Όρους).

***

Όσο για την υπακοή των ζώων στον όσιο Γέροντα είναι ιδιαίτερα χαριτωμένη η διήγηση του μακαριστού Μητροπολίτη Κινσάσας – Κεντρώας Αφρικής κυρού Νικηφόρου (1949-2021) την οποία έζησε ως υποτακτικός του Γέροντα. Με λίγα λόγια, ο όσιος Γεράσιμος, μίλησε στο μουλάρι του, το Αραπάκι, και του είπε να κατευθυνθεί, με αναβάτη τον π. Νικηφόρο, σε ένα κελλί ενός ράφτη μοναχού για κάτι δουλειές που έπρεπε να τελειώσει. Και πράγματι το Αραπάκι εξετέλεσε τέλεια την αποστολή του.

Όσο για την οσιακή κοίμηση του αγίου Γερασίμου ιδιαίτερα διαφωτιστική είναι η διήγηση του μακαριστού Γέροντα Δανιήλ Κατουνακιώτη την οποία «δανειζόμαστε» από συνέντευξή του στον δημοσιογράφο και συγγραφέα Μανόλη Μελινό:
Γέροντας Δανιήλ Κατουνακιώτης: – Α! Ο Γέρων Γεράσιμος ο υμνογράφος! Τι μου θυμίζετε… Όπως σας είπα, πηγαίνω και βοηθώ όσο και όπως μπορώ τους ασθενείς αδελφούς, σαν πρακτικός ιατρός ας το πούμε. Όταν εβάρυνε ο Γέροντας με κάλεσαν τη νύκτα. Πήγα μεσάνυκτα να του παρασταθώ λίγο. Τον εβοήθησα όσο μπορούσα, αλλά ήταν η ώρα να φύγει πλέον. Ζούσε μέσα στη χαρά και τη μακαριότητα, αναμένοντας την έξοδό του. Καθόμουν δίπλα του κι είχα το χέρι μου πίσω από το κεφάλι του. Κάποια στιγμή ο Γέροντας κάρφωσε το βλέμμα του ψηλά, επίμονα, αναμένοντας τον άγγελο να πάρει την ψυχή του. Ξάφνου τα μάτια του έλαμψαν. Τότε ακριβώς παρέδωσε το πνεύμα του. Είμ’ ευτυχής που κοιμήθηκε στην αγκαλιά μου. Είχα αυτήν τη μεγάλην ευλογία να πάρω την ευχή του τελευταίος, μετά τα καλογέρια του.
Εφημερίδα «Δημοκρατία» 22/03/2014.

Ο αγιασμένος Άθωνας διά της Υπεραγίας Θεοτόκου συνεχίζει να «μεταδίδει» αγιότητα στους προσφεύγοντες σ’ αυτόν, συνεχίζει να μας φωτίζει και συνεχίζει να αποτελεί τόπο συνεχούς καταφυγής τόσο για όσους αναζητούν παρηγοριά και εσωτερική αναψυχή και, βεβαίως, για όσους θέλουν να μιμηθούν με πνεύμα αγάπης και ταπείνωσης τους αγίους του.

Και να! ακόμη ένας αγιορείτης αγιοκατατάχθηκε από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο μετά το Πάσχα του χειμώνα, τα κατανυκτικά Χριστούγεννα! Και μοιάζει πως το αστέρι της Βηθλεέμ φωτίζει αυτές τις μέρες όλη την οικουμένη από την κορυφή του Άθω.

Η «γέννηση» ή αγιοκατάταξη ενός νέου αγίου μοιάζει να αποτελεί μια μικρή νέα γέννηση ενός Θεοφόρου αγίου στα σπλάχνα της Εκκλησίας και της κοινωνίας. Και εν προκειμένω ενός καλλιτέχνη, ποιητή-υμνογράφου Αγίου! Φιλότεχνου αγιότητας! Του αγίου Γερασίμου Μικραγιαννανίτη!

Συγχαίρουν μαζί του και μαζί μας και όλοι οι άγιοι ποιητές, μελωδοί, υμνογράφοι!

Και η απορία επιτέλους λύθηκε!

Το λαμπερό και χαρούμενο πρόσωπο του έκρυβε συγχρόνως και την αγιότητά του, αφού λίγοι μπορούσαν να καταλάβουν ή να υποψιαστούν πως σε ένα τόπο και κόσμο ασκητικής προσπάθειας αυτός είχε δει από νεαρή ηλικία κατά πρόσωπο τον Χριστό! Και αγαλλόταν διηνεκός!

Και έτσι πρόθυμα υμνούσε και τους αγίους οι οποίοι ήταν στενοί του φίλοι! Και ήταν πάρα πολλοί αν όχι όλοι! Παλαιότεροι και όλοι οι νεώτεροι!

Να έχουμε την ευχή του!

Νομίζω πως σε έναν κόσμο γεμάτο θλίψη, μπορούμε σήμερα να είμαστε χαρούμενοι! Και ας μην αφήσουμε αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη!

πηγή