Οι δημοσιευθείσες φωτογραφίες (όπως και άλλες φωτογραφίες από Ιερά Προσκυνήματα
που φέρουν το λογότυπο του ιστολογίου)
προέρχονται από το προσωπικό αρχείο εφημερίου του Ιερού μας Ναού και
διαχειριστού του παρόντος ιστοτόπου.
Το πρώτον προσκύνημα το οποίον συναντούν οι προσκυνηταί εισερχόμενοι εις τον Ναόν της Αναστάσεως, είναι η αγία Αποκαθήλωσις, η οποία ευρίσκεται έναντι της πύλης του Ναού. Η σημερινή της μορφή αποτελεί νεωτέραν κατασκευήν και οφείλεται εις τας ανακαινιστικάς εργασίας του 1810. Το ιερόν αυτό προσκύνημα αποτελείται από φυσικόν βράχον, ο οποίος ταυτίζεται με τον καθηγιασμένον λίθον του Μυρισμού. Κατά την παράδοσιν, τμήμα του αρχικού βράχου μετεφέρθη εις την Έφεσον και από εκεί εις την Κωνσταντινούπολιν και ο αυτοκράτωρ Μανουήλ Α’ ο Κομνηνός το εναπέθεσεν αρχικώς εις το ιερόν παλάτιον και εις την συνέχειαν εις την Μονήν του Παντοκράτορος, πλησίον του ταφικού του μνημείου.
Το ιερόν προσκύνημα είναι σήμερον κεκαλυμμένον από λευκοπόρφυρον μάρμαρον, το οποίον χρησιμεύει όχι μόνον διά διακόσμησιν, αλλά και διά προφύλαξιν από την συνήθειαν των προσκυνητών να αποσπούν τεμάχιά του διά φυλακτά και ενθύμια. Το ιερόν αυτό μάρμαρον, τραπεζιοειδούς σχήματος, έχει μήκος πέντε μέτρα και εβδομήκοντα εκατοστά και εξέχει από το έδαφος τριάκοντα εκατοστά. Το παλαιότερον αντίστοιχον μάρμαρον κατεστράφη, όταν κατά την διάρκειαν της πυρκαγιάς του 1810, εις κιονίσκος κατέπεσε και το συνέτριψε.
Η αγία Αποκαθήλωσις συνδέεται με την γνωστήν ευαγγελικήν διήγησιν, συμφώνως προς την οποίαν ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος, με άδειαν του Ποντίου Πιλάτου, αποκαθήλωσαν το σώμα του Χριστού από τον Σταυρόν, το ήλειψαν με αρώματα και το εναπέθεσαν εις «καινόν μνημείον» (Ματθ. κη’, 57-61. Μαρκ. ιε’, 42-47. Λουκ. κγ’, 50-55. Ιω. ιθ’, 38-42). Την σύνδεσιν αυτήν υπενθυμίζει και η επιγραφή, η οποία διατρέχει εξωτερικώς τας τέσσαρας πλευράς του μνημείου: Ο ΕΥΣΧΗΜΩΝ ΙΩΣΗΦ ΑΠΟ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΚΑΘΕΛΩΝ ΤΟ ΑΧΡΑΝΤΟΝ ΣΟΥ ΣΩΜΑ ΣΙΝΔΟΝΙ ΚΑΘΑΡΑ ΕΙΛΗΣΑΣ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΣΙΝ ΕΝ ΜΝΗΜΑΤΙ ΚΑΙΝΩ ΚΗΔΕΥΣΑΣ ΑΠΕΘΕΤΟ.
Προς την βόρειον πλευράν του και επάνω εις τον τοίχον ο οποίος συμπίπτει με την νότιαν πλευράν του Καθολικού, υπήρχαν άλλοτε εικόνες με την παράστασιν της Αποκαθηλώσεως. Από το 1993 όμως με την μέριμναν του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου, η πλευρά αυτή έχει εξωραισθεί με ψηφιδωτήν σύνθεσιν, η οποία απεικονίζει την Αποκαθήλωσιν, τον Επιτάφιον Μυρισμόν και τον Ενταφιασμόν του Χριστού. Την σχετικήν ευαγγελικήν περικοπήν με την διήγησιν της Αποκαθηλώσεως υπενθυμίζει μαρμάρινος πλαξ εις τον ανατολικόν τοίχον, η οποία φιλοξενεί το αντίστοιχον κείμενον.
Εις το προσκύνημα αυτό έχουν δικαιώματα και αι τρεις Κοινότηται, των Ορθοδόξων, των Λατίνων και των Αρμενίων. Τα εξ μανουάλια, ανά τρία ευρίσκονται εκατέρωθεν του μαρμάρου της Αποκαθηλώσεως και ανήκουν ανά δύο εις τας τρεις Κοινότητας, ενώ παλαιότερον εις την ιδίαν θέσιν υπήρχον και άλλα εξ μεγαλύτερα εις μέγεθος με αντίστοιχον κατανομήν, δύο μεγάλα και δύο μικρά ανά κοινότητα. Τέλος, από τας οκτώ κανδήλας, αι οποίαι κρέμονται επάνω από το ιερόν προσκύνημα, αι τέσσαρες ανήκουν εις τους Ορθοδόξους, αι δύο εις τους Αρμενίους και από μία εις τους Λατίνους και εις τους Κόπτας.
